Adembenemend beursspektakel rond GameStop: wat is er aan de hand?

In een adembenemend beursspektakel neemt een horde particuliere beleggers ‘Wall Street’ te grazen. Professionele beleggers incasseren miljardenverliezen, beleggingsplatforms gaan op slot, en aandelen van kleinere bedrijven stijgen of dalen met honderden procenten op één dag. Wat is er aan de hand? Een toelichting op het aandeel GameStop, beleggingsplatform Robinhood en de shorter squeeze.

1. Wat voor bedrijf is GameStop?

GameStop is een Amerikaans bedrijf met 5.800 winkels waar je terechtkunt voor videospellen. Je zou die winkels kunnen vergelijken met de videotheek aan het begin van deze eeuw: lopend op zijn laatste benen, ingehaald door het internet.

Maar er zijn nogal wat ‘gelovigen’ in het bedrijf. Zoals Netflix is uitgegroeid van videopostorderbedrijf naar onlinevideogigant, zou ook GameStop een enorm groeipotentieel hebben. Het aandeel staat genoteerd aan een index voor kleine bedrijven. De koers was een jaar geleden rond de 5 dollar, ging begin deze maand naar iets onder de 20 dollar, en steeg de afgelopen weken met 2.000 procent tot boven de 400 dollar. Op dit moment noteert het aandeel 190 dollar (zo’n 155 euro).

2. Hoe werkt het shorten van een aandeel?

Een aantal beleggingsfondsen houdt zich bezig met het zogeheten shorten van aandelen. Je speelt dan als belegger in op een mogelijke daling van de beurskoers door een aandeel te lenen van een belegger die geen koersdaling verwacht, en het aandeel niet wil verkopen. Dat kan een pensioenfonds of verzekeraar zijn. De uitlener van het aandeel ontvangt een vergoeding van de shorter.

Stel dat het aandeel 100 euro waard is. Dan verkoopt de shorter het aandeel voor 100 euro. Zakt de koers daarna naar 50 euro, dan koopt shorter het aandeel weer terug op de beurs voor 50 euro. Het aandeel gaat retour naar de uitlener, en de shorter maakt een mooie winst: 50 euro, verminderd met de vergoeding die hij moest betalen aan de uitlener. Deze beleggingsstrategie werd begin zeventiende eeuw voor de eerste keer toegepast door Isaac le Maire. Toen nog in aandelen van de VOC. Tegenwoordig is het een geliefde strategie van hedgefondsen.

Maar een bankroet ligt ook op de loer als het aandeel enorm stijgt. Als de shorter het aandeel moet terugkopen voor 200 euro, is zijn verlies 100 euro, plus de vergoeding voor het lenen. 

3. En dat gebeurde bij GameStop?

Nogal wat professionele beleggingsfondsen hadden grote shortposities ingenomen tegen GameStop. Met vaak openlijk smalende commentaren over het bedrijf, en dat de beurskoers bij 20 dollar veel te hoog was.

Dat was tegen het zere been van ‘GameStop-gelovigen’ op het internetplatform Reddit. Dat is een site waar bezoekers met elkaar in gesprek kunnen over van alles en nog wat. Zo is er op Reddit de groep WallStreetBets, waar particuliere handelaren met elkaar beleggingstips uitwisselen.

Daar ontstond ook het idee om shorters uit te roken, door georganiseerd aandelen en call-opties GameStop te kopen. Het aantal aandelen GameStop in omloop is gering, dus ook al koopt een beperkte groep die aandelen, dan kan de koers toch flink stijgen. De Reddit-handelaren sloegen ook aandelenopties in om de koers omhoog te stuwen. De verkoper van een optie is namelijk verplicht aandelen aan te houden, als onderpandverplichting.  Hoe hoger de beurskoers, hoe meer aandelen de optieverkoper moeten bijkopen. Zo werd dit een zichzelf versterkend effect.

Door de actie op Reddit steeg de koers van GameStop verder en verder. Voor de shorter buitengewoon slecht nieuws, want die ziet zijn verlies oplopen. Om niet nog grotere verliezen te lijden, moet de shorter op een gegeven moment aandelen kopen, om zijn positie te sluiten. Maar dat drijft de prijs nog weer verder op.

De ‘shortposities’ waren groot, vandaar de prijsstijging van duizenden procenten. Deze shorter squeeze leidde bijvoorbeeld bij het hedgefonds Melvin Capital tot enorme verliezen. Het moest meer dan 2 miljard euro kapitaal ophalen om overeind te blijven, wat tot leedvermaak leidde.

Ondertussen zijn naast GameStop nog meer bedrijven in het vizier gekomen, de koersuitslagen op de beurs zijn enorm:

Op Reddit (en Twitter) wemelt het nu van de particuliere beleggers die in één klap hun studieschuld konden aflossen, de doktersrekening van hun zieke moeder konden betalen, enzovoort. Met dank aan de professionele belegger.

En om aan te geven om wat voor bedragen en aantallen het gaat: de groep WallStreetBets op Reddit is uitgegroeid naar 6 miljoen leden. De beurswaarde van GameStop staat op 30 miljard dollar, dat is drie keer de beurswaarde van ABN AMRO (maar dat kan in mum van tijd één keer of vijf keer de beurswaarde van de bank zijn). Een jaar geleden was de beurswaarde van GameStop nog geen miljard dollar. En op 26 januari was GameStop het meest verhandelde Amerikaanse aandeel.

4. Maar wat was de ophef?

Een aantal grote brokers, partijen waar je als particuliere belegger je aandelen en opties kunt kopen, legde de handel in GameStop aan banden. Slecht nieuws voor de particuliere belegger, want die kon daardoor opeens niet of nauwelijks meer handelen in het fonds.

Een van die grote brokers is Robinhood, waar veel beleggers handelen die ook de Reddit-groep bezoeken. Algauw luidde de aanklacht dat Robinhood de grote professionele beleggers op Wall Street te hulp schoot. Robinhood beweert echter dat het door regelgeving niet anders kon. Een broker moet een bepaalde geldsom aanhouden ten opzichte van de verhandelde aandelen, en de teller liep hard op (de margin-verplichting).

Robinhood heeft geld opgehaald om aan deze zogeheten margin-verplichting te voldoen. Beleggers kunnen weer beperkt handelen in GameStop.  Maar het gedrag van de brokers leidde ook tot woede. Want nu Wall Street een keer verliest van ‘de gewone man  (m/v)’, past het opeens de spelregels aan, zo luidde de kritiek.

Intussen bemoeit de Amerikaanse beurswaakhond Securities and Exchange Commission (SEC) zich ermee, evenals het Amerikaanse stelsel van centrale banken (Fed). Beleggers starten massaal rechtszaken tegen Robinhood. Er zijn specifieke apps ontwikkeld om mee daaraan mee te doen.

De Wikipedia-pagina van Robinhood bevat een waarschuwing dat grappen  en grollen worden verwijderd. Zo veranderde iemand de omschrijving van ‘privately held company’ naar ‘hedge fund manipulated company’, van ‘privaat bedrijf’ naar een door een hedgefonds gemanipuleerd bedrijf. Die wijziging is weer teruggedraaid.

De ‘particuliere hordes’ passen het kunstje om aandelenkoersen op te hol te jagen op steeds meer beursfondsen toe. Ook General Motors en Starbucks zijn in hun vizier gekomen. De brokers, waaronder Robinhood, zien zich daarom genoodzaakt de handel in die aandelen te beperken.

Twee belangrijke vragen liggen nu op tafel. In hoeverre veranderen de Reddit-handelaren het spel op de beurs? En is dit het begin van een grote correctie op de financiële markten?

Update: BinckBank heeft de handel voor Nederlandse beleggers in onder meer GameStop beperkt. Naar eigen zeggen om beleggers te beschermen tegen grote verliezen.