Opeens begint de rente te stijgen. Trendbreuk of tijdelijke hobbel?

Het gaat misschien wel te goed met het herstel van de economie. Door de grotere vraag naar ‘arbeid en kapitaal’ stijgen de prijzen, met meer inflatie en een hogere rente tot gevolg. Vier vragen en antwoorden.

1.Hoe hard gaat het?

Kijk naar de rentestanden van de afgelopen jaren, en je ziet dat de rente nog altijd buitengewoon laag staat. Maar de afgelopen weken gaat het hard de andere kant op. Een belangrijke rente is die van Nederlandse staatsleningen met een looptijd van 10 jaar. Begin dit jaar stond deze rente op -0,5 procent. Voor elke 1.000 euro die Staat leende, kreeg het 5 euro toe. Vandaag staat de rente op afgerond -0,2 procent.

Absoluut gezien heel weinig, relatief gezien een enorm verschil. Met grote koersbewegingen op de obligatiemarkten tot gevolg. De Nederlandse rente loopt altijd in de pas met de rente van Duitsland, die hieronder staat afgebeeld:

De rente in de Verenigde Staten stijgt een stuk harder en komt uit flink boven de rentestand in Europa. Beleggers die hun geld tien jaar uitlenen aan de Amerikaanse overheid, krijgen daarover 1,5 procent rente per jaar vergoed.

2. Hoe zit het met de inflatie?

Hoe hoger de inflatie, hoe hoger de rente. Uitleners van geld willen namelijk een vergoeding voor de prijsontwaarding. Inflatie volgt, als prijzen stijgen. Corné van Zeijl, beleggingsanalist van Actiam (hierboven in een tweet afgebeeld), gaf vrijdagochtend 26 februari in het FD een paar voorbeelden van sectoren in de economie waar de prijzen hard stijgen: ‘Prijzen van halfgeleiders, hout, koper, olie en polyethyleen zijn gemiddeld 60% duurder geworden dan een half jaar geleden. De kosten voor het vervoeren van een container van China naar Rotterdam stegen van $ 1.400 naar $ 8.000.’

Die stijgende prijzen hebben te maken met het forse herstel dat naar verwachting inzet na de coronacrisis. Vooral de Amerikaanse economie groeit dan hard. Bovendien wil de Amerikaanse president Joe Biden de economie verder aanzwengelen met een noodpakket van 1.900 miljard dollar.

Voeg daarbij de grote bedragen aan euro’s en dollars die de centrale banken in de economie hebben gepompt, en de angst voor een hogere inflatie op korte termijn valt te begrijpen.

3. Wat doet de beurs?

Een stijgende rente betekent over het algemeen weinig goeds voor aandelen. Obligaties worden aantrekkelijker, waardoor geld uit de aandelenmarkt naar de obligatiemarkten stroomt. Bedrijven moeten meer rente betalen over hun leningen, waardoor de winsten afnemen. Consumenten zien de hypotheeklasten stijgen, waardoor ze minder ruimte overhouden voor andere aankopen. Vandaar dat aandelen, en indices, flink in de min staan.

De AEX-index stond vrijdag 26 februari rond 15.00 uur op 655 punten, een min van 1,4 procent. Vorige week tikte de beurs bijna de 690 punten aan, op jacht naar de puntengrens van 700.

4. Goed of slecht nieuws?

Mochten de rente en inflatie blijven stijgen en naar structureel hogere niveaus gaan, dan zijn de gevolgen groot. Spaarders ontvangen eindelijk weer rente op hun spaargeld, en het maakt pensioenen goedkoper. Huizenkopers zullen minder bieden voor een huis, doordat ze minder geld kunnen lenen. Dat betekent op zijn minst een afkoelende huizenmarkt. Goed nieuws voor de huizenkoper, slecht nieuws voor de huiseigenaren.

Maar een hogere rente zal ook als een sloopkogel door het bedrijfsleven gaan. Veel ondernemingen zitten door corona volgestouwd met schulden, waarvan de vraag is of ze die ooit kunnen terugbetalen. Een renteverhoging kan deze bedrijven wegvagen. Op landenniveau blijft Italië vrees aanjagen, met een schuld die 2.500 miljard euro bedraagt,  iets meer dan 150 procent van het nationaal inkomen.

Maar de belangrijkste vraag van beleggers: is deze stijging de voorbode van iets groters, of hebben we slechts te maken met een tijdelijke hobbel in de markten?