Nederland rolt van de coronacrisis in een crisis van personeelsgebrek. Die krapte beperkt onze economische mogelijkheden. Hoe kunnen we het aanbod van arbeid vergroten en tegelijkertijd de vraag naar arbeid remmen? EW brengt tien oplossingen in kaart.
Je kunt bijna geen winkel voorbijlopen waar geen papiertje ‘personeel gezocht’ op het raam is geplakt. Niet zo gek als je je bedenkt dat er in deze branche 36.200 vacatures zijn.
Luister ook de podcast over het omslagverhaal (tekst gaat hieronder verder):
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Overal tekorten na de lockdown
Maar niet alleen deze sector komt mensen tekort, het geldt voor alle branches. Eind juni waren er 327.000 vacatures, zo blijkt uit de laatste kwartaalcijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Nooit eerder waren dat er zo veel. Er zijn zelfs meer vacatures dan werklozen.
Lees meer over de krapte op de arbeidsmarkt: Thuiswerken maakt het inhuren van buitenlands personeel logischer
Deze krapte op de arbeidsmarkt wordt voor een deel veroorzaakt doordat winkels en restaurants na een lange lockdown weer open mochten. Vooral de horeca werkt met veel flexibele arbeidskrachten, die ze tijdens de sluiting moesten laten gaan. Nu alles weer open is, spuit de vraag naar personeel omhoog. Maar veel arbeidskrachten hebben inmiddels elders een baan gevonden, bijvoorbeeld bij de GGD-priklocaties.
Coronasteun bevroor de arbeidsmarkt
Een andere oorzaak zijn de steunmaatregelen van het kabinet, zoals de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). ‘De dynamiek op de arbeidsmarkt is gestold,’ zegt Peter Hein van Mulligen (47), CBS-hoofdeconoom. Van die maatregelen profiteren namelijk ook bedrijven die er voor de crisis al niet zo goed voor stonden en zonder de steun failliet zouden zijn gegaan.
‘Dat betekent dat de bedrijven die groeien mensen hadden kunnen krijgen van die zwakke bedrijven, maar dat gebeurt nu niet,’ zegt Van Mulligen. Door de steungelden zijn er volop werknemers die hun loon doorbetaald krijgen, terwijl ze thuis zitten. Daar komt bij dat mensen in onzekere tijden liever voor zekerheid kiezen en niet van baan wisselen.
Op 1 oktober stopt het demissionaire kabinet met de steunmaatregelen. Economen voorzien dat er dan alsnog bedrijven omvallen, al wordt een faillissementsgolf niet verwacht. Daarnaast is de GGD alweer priklocaties aan het sluiten. Komende herfst zullen er dus mensen vrijkomen op de arbeidsmarkt. Maar het is een druppel op een gloeiende plaat.
Werkgevers moeten meer hun best doen
Al voor de coronacrisis was er sprake van personeelstekorten, vooral in de ICT, zorg, techniek, bouw en het onderwijs. De huidige krapte komt boven op de krapte die er al was. Het dwingt werkgevers om creatiever personeel te werven.
Volgens Rob Witjes (58) van uitkeringsinstelling UWV zijn er nog genoeg makkelijke oplossingen. ‘Bedrijven moeten veel meer hun deuren opengooien, letterlijk. Laten zien wat ze doen en wat een baan inhoudt. Mensen hebben vaak geen idee,’ zegt Witjes.
Daarnaast is het belangrijker dan ooit om goed werkgeverschap te tonen. ‘Dat gaat niet alleen over loon,’ zegt Dominique Hermans (49), CEO van Randstad Groep Nederland. ‘Dat gaat ook over doorgroeimogelijkheden, scholing en de maatschappelijke toegevoegde waarde, dat mensen zinvol werk verrichten. Als je dat allemaal hebt, trek je het beste talent naar je toe.’
Om de arbeidskrapte op nationale schaal op te lossen, zijn echter structurele maatregelen nodig. EW vroeg diverse experts wat er moet gebeuren. Het resulteerde in tien oplossingen: vijf om het aanbod van arbeid te verhogen, vijf om de vraag ernaar te verminderen.
Vraag naar arbeid verminderen
1. Uitbesteden aan andere landen
Demondialisering? Nee, juist niet
Tijdens de coronacrisis werden de complexe internationale productieketens verstoord door plaatselijke lockdowns, waardoor er serieuze tekorten ontstonden. Het voedde de discussie over mondialisering. Zijn we niet te kwetsbaar? Moeten we niet meer zelf produceren? Gezien de krapte op de arbeidsmarkt ligt de tegengestelde conclusie juist voor de hand: laten we vooral zo veel mogelijk uitbesteden over de grens.
Het zou een voortzetting zijn van de afgelopen decennia, waarin productiewerk is verplaatst naar landen met voldoende arbeidsaanbod en dus lage lonen. Maar dat proces verloopt trager naarmate de dienstensector een groter deel van de economie uitmaakt. Marcel Klok (32), macro-econoom bij ING: ‘Diensten verplaats je niet zo makkelijk. Je gaat niet je haar laten knippen in China.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout