Rusland heeft woensdag 13 oktober 2021 aangegeven dat het klaarstaat om gas te leveren aan Europa. Hij wil dan wel opnieuw onderhandelen. Het kabinet worstelt onderwijl met de energiebelasting: moet die omlaag of niet?
De gasprijs staat torenhoog. Dat komt door de oplopende vraag na de coronacrisis, het eveneens door corona uitgesteld onderhoud aan installaties, lage voorraden, de gestegen kosten voor CO2-uitstoot en het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen. Gevolg: huishoudens zonder vast energiecontract kunnen daardoor volgend jaar wel 900 euro meer kwijt zijn aan energie.
Rusland heeft aangegeven dat het klaarstaat om extra gas te leveren aan Europa. Op een energieconferentie in Moskou gaf president Vladimir Poetin aan met De Europese Unie in gesprek te willen over de onrustige gasmarkt. Poetin herhaalde dat Rusland momenteel al zijn contractuele verplichtingen aan de EU nakomt.
De afgelopen weken was er felle kritiek op Rusland. De Russische gasexport stond op het laagste punt in vijf jaar tijd. Het land zou flink profiteren van de vlucht die de gasprijs had genomen. Naast het financiële profijt dat Rusland van de hoge gasprijs heeft, probeert het ook concessies bij Europa af te dwingen. Twee weken geleden bood Poetin aan extra gas te leveren als de omstreden gaspijpleiding Nord Stream 2 sneller in gebruik zou worden genomen.
Rusland wil dat Nord Stream 2 spoedig in gebruik wordt genomen
De 1.200 kilometer lange pijpleiding ligt naast de bestaande gaspijp door de Oostzee, Nord Stream. Zodra nummer 2 operationeel is, kan er twee keer zoveel gas van Siberië naar Duitsland worden gepompt, 110 miljard kubieke meter per jaar. Duitsland is nog bezig met het certificeren van de pijpleiding. Zo werd de leiding begin oktober als test voor het eerst gevuld.
Poetin zei dat Rusland meer dan voldoende gas kan leveren aan Europa als Nord Stream 2 in gebruik wordt genomen. De Russische president vindt het de eigen schuld van Europa is dat de gasvoorraden zo laag zijn. Volgens Poetin zitten er ‘systeemfouten’ in de Europese energiemarkt. bijvoorbeeld door te afhankelijk te worden van duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. De Europese energiecrisis is mede veroorzaakt door een lagere opbrengst uit energie van windmolenparken.
Woensdag presenteerde de Europese Commissie een aanpak om de energieprijzen te beteugelen. Lidstaten moeten van de Commissie vooral zelf uitzoeken welke middelen zij inzetten. Zo kunnen lidstaten staatssteun aan bedrijven geven, inkomenshulp bieden aan huishoudens of belastingen verlagen.
Kabinet overweegt verlaging energiebelasting
Het demissionaire kabinet overweegt om de energiebelasting én de btw op energie tijdelijk extra te verlagen. Uiterlijk eind deze week zou het kabinet hier een klap op willen geven, schreef het AD maandag 11 oktober.
Lees ook over dit onderwerp: Raken we ooit van aardgas los?
‘We zijn een heel aantal scenario’s aan het uitwerken,’ zei demissionair minister Stef Blok (Economische Zaken en Klimaat) afgelopen vrijdag. Eén daarvan – namelijk verdere verlaging van de energiebelasting – gaat vrijwel zeker door. Eind september besloot de Tweede Kamer al om 500 miljoen euro uit te trekken voor compensatie van de gestegen gasprijs. Dat is zo’n 45 euro per gemiddelde energieverbruiker. Maar dat vindt de Tweede Kamer te weinig. Vermoedelijk is een paar miljard euro extra nodig.
Naast verlaging van de energiebelasting zou het kabinet ook kunnen sleutelen aan de btw op energie: die is nu 21 procent en zou tijdelijk – voor bijvoorbeeld een jaar – kunnen worden verlaagd. Aan de derde belastingpost op de gasrekening – de Opslag Duurzame Energie (ODE) – wil het kabinet niet tornen. Die belasting wordt namelijk gebruikt voor subsidies voor verduurzaming, zoals zonne-energie en windmolens.
Versneld isoleren
Een nadeel aan verlaging van de belasting vindt het kabinet dat iederéén er voordeel van heeft, óók de mensen met een vast energiecontract die helemaal geen last hebben van de gestegen gasprijs. Daarom zoekt het kabinet naar manieren om voor huishoudens die in energiearmoede dreigen te vervallen wat extra’s te doen, bijvoorbeeld het versneld isoleren van sociale huurwoningen.
Grote bedrijven hoeven niet op veel compensatie te rekenen, is de verwachting. Het kabinet wil dat die bedrijven duurzamer worden. Als de overheid nu hun hoge gasrekening compenseert, wordt de prikkel voor bedrijven om snel van het gas af te gaan een stuk kleiner.
Handelsprijs tot bedaren gekomen
Volgens Woldring is de basisprijs nu zelfs zo hoog, dat bij een lager btw-tarief, de opbrengst voor de Staat weleens hetzelfde zou kunnen blijven.