Wat betekent de stijging van de hypotheekrente voor de huizenmarkt?

De hypotheekrente staat nog altijd erg laag, maar stijgt de laatste paar maanden razendsnel. Hoe komt dat, en wat betekent dat voor de woonlasten en de huizenmarkt?

1. Waardoor stijgt de rente?

De inflatie is in de nasleep van de coronacrisis en door de oorlog in Oekraïne tot ongekende hoogte gestegen. Centrale banken trappen daarom wereldwijd op de monetaire rem. ‘Onder meer door minder obligaties op te kopen, waardoor de vraag naar obligaties afneemt, en de rente op obligaties stijgt,’ zegt Ellen Hensbergen (43), directeur van Munt Hypotheken. Zo stond de rente op een Nederlandse staatsobligatie met een looptijd van tien jaar begin december op -0,25 procent. Eind maart staat de rente voor diezelfde obligatie rond 1 procent.

De hypotheekrente volgt de rente op staatsobligaties. Voor een hypotheek met een looptijd van tien jaar stond de rente begin december bij Munt Hypotheken op 1,4 procent, eind maart op 2,3 procent. ‘Het gemiddelde tarief voor tien jaar vast met Nationale Hypotheekgarantie is zelfs verdubbeld van 1 procent in oktober 2021, naar 2 procent eind maart,’ zegt Michiel Meijer (50), directeur van financieel adviseur Van Bruggen Adviesgroep.

Of de huizenmarkt hierdoor een knauw krijgt, valt lastig in te schatten. Zo staat de hypotheekrente historisch gezien nog altijd erg laag.

2. Heeft oversluiten van mijn hypotheek zin?

Dat hangt ervan af. Wie nog zit opgescheept met een hogere hypotheekrente kan overwegen de bestaande hypotheeklening over te sluiten naar een hypotheek met een lagere rente. Dan staan bovendien de maandlasten voor de komende jaren vast. ‘Die zekerheid is veel mensen wat waard,’ zegt Meijer. ‘Of het financieel nog interessant is om over te sluiten, valt alleen achteraf te zeggen. Stijgt de rente door, dan is het in veel gevallen verstandig geweest om over te sluiten. Daalt de rente over een paar maanden weer, dan had je beter kunnen wachten.’

Lees ook dit omslagverhaal: Inflatiemonster is plots terug. Wat nu?

De geldverstrekker loopt geld mis als een klant de hypotheek oversluit naar een lagere rente. Om dat verlies goed te maken, brengt de geldverstrekker een boeterente in rekening, die al gauw kan oplopen tot tienduizenden euro’s. Zeker als de ‘oude’ rente nog voor veel jaren vaststaat en het verschil tussen de oude en de nieuwe rente groot is. ‘Door de stijgende rente wordt de boeterente wel lager. Dat betekent voor de klant ook dat de terugverdientijd van de boeterente korter wordt,’ zegt Hensbergen.

De boete kan doorgaans in aftrek worden genomen op het belastbaar inkomen, tegen een aftrektarief van maximaal 40 procent in 2022 (in 2023 en daarna: circa 37 procent).