De hogere inflatie kost de burgers koopkracht en doet bedrijven pijn. Wat gaat de Europese Centrale Bank daaraan doen in 2023? Lees het essay van Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank.
Klaas Knot (55) is sinds 2011 president van De Nederlandsche Bank en in die hoedanigheid zit hij ook in het bestuur van de Europese Centrale Bank. Knot (1967) is geboren in Onderdendam, Groningen.
De wereldgeschiedenis kent jaartallen die gegrift staan in ons collectieve geheugen. Dat gaat vanwege de ongekende agressie van Rusland in Oekraïne ongetwijfeld ook gelden voor het jaar 2022. Op een heel ander niveau en dichter bij huis is de hard gestegen inflatie bepalend voor dit bijna voorbije jaar. Hogere inflatie kost burgers koopkracht en doet ook bedrijven pijn. Wat kunnen we daaraan doen in 2023?
Belangrijke taak bankiers om inflatie kop in te drukken, naar 2 procent
Soms gebeurt er op je eigen werkterrein iets wat je eigenlijk niet voor mogelijk had gehouden. De inflatiesprong van 1,4 procent in juli 2021 naar 17,1 procent in september van 2022 is voor mij zoiets. Bij de huidige hoge niveaus – niet meer gezien sinds de jaren zeventig – ligt er een belangrijke taak voor centrale bankiers om die inflatie de kop in te drukken, naar de doelstelling van 2 procent.
Die terugweg naar 2 procent – desinflatie spreken we dan van – zal in 2023 nog niet worden voltooid. Cijfers zo extreem als 17 procent verwacht ik niet snel terug te zien, maar de weg omlaag is lang. Voor 2023 ramen we op dit moment bijna 5 procent inflatie, een terugkeer richting 2 procent voorzien we niet voor 2025. De energieprijzen liepen najaar 2021 al op, maar schoten na de Russische inval in Oekraïne eind februari 2022 pas echt hard omhoog. De Europese Centrale Bank (ECB) kan de prijzen van gas en olie niet beïnvloeden, maar de energieprijzen zijn nu wel aan het dalen. Waardoor ook de inflatie de weg naar beneden heeft ingezet.
Maar daarmee is het probleem niet als vanzelf verdwenen. De onderliggende ‘kerninflatie’ – zonder energie- en voedselprijzen – is de afgelopen tijd gestaag opgelopen. De vraag naar producten is na het einde van de coronabeperkingen toegenomen, terwijl het aanbod nog herstellende is. Dit heeft voor flinke extra prijsdruk gezorgd. Daarnaast werken de stijgende energieprijzen met een vertraging door in andere producten. Ook zullen de stijgende lonen de productiekosten verhogen, wat de hoge inflatie hardnekkiger maakt.
ECB trok alles uit de kast om inflatie, die te laag was, te verhogen
Het afgelopen decennium hadden we een heel ander probleem, de inflatie was met niveaus tussen de 1,2 procent en 1,5 procent structureel te laag. De ECB heeft in die periode alles uit de kast getrokken, maar het bleek bijzonder moeilijk om de inflatie op een hoger peil te krijgen. Het is alsof we de inflatie met een touwtje sturen. Duwen tegen een touwtje (inflatie omhoog brengen) heeft vaak minder effect dan trekken aan een touwtje (als de inflatie te hoog is).
Begin 2022 is de ECB begonnen met het stap voor stap afbouwen van stimuleringsmaatregelen. Eerst zijn de aankopen van obligaties stopgezet, gevolgd door vier forse renteverhogingen. Ook komend jaar zullen we het monetaire beleid verder verkrappen. Op korte termijn zal dat onvermijdelijk bijdragen aan economische pijn, nog bovenop wat we al voelen in de supermarkt en zien op onze energierekening. Kerninflatie zal zonder een langdurig touwtrekken simpelweg onvoldoende dalen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout