Hoe Noorwegen zijn gaswinst in spaarfonds stopt

Noorwegen verdient goed aan de export van gas en stopt de opbrengsten in een rijk staatsfonds. Dat leidt ook tot kritiek: de Noren verdienen te veel aan Nederland.

De Noren waren al welvarend, maar worden nu helemaal steenrijk. Olie en gas vloeien in grote stromen naar de rest van Europa en de opbrengsten zijn gigantisch. Noorwegen verdiende volgens de laatste cijfers 115 miljard euro aan olie en gas in 2022. Dat is 85 miljard euro meer dan een jaar eerder. In 2023 zullen de olie- en gasinkomsten verder stijgen tot zo’n 135 miljard euro, volgens de verwachting van de Noren zelf.

De olie- en gasbaten telden op tot een totaal van zo’n 1.121 miljard euro eind 2022. Daarmee zouden de Noren vrijwel alles kunnen kopen, bijvoorbeeld geheel Heineken (beurswaarde 51,7 miljard euro), Shell (beurswaarde 189 miljard euro) én Unilever (126 miljard euro). En dan blijft er nog genoeg over om heel Tesla op te kopen, met een beurswaarde van 504 miljard euro. Maar de Noren gaan redelijk prudent om met de opbrengsten. Ze stoppen het in een investeringsfonds, het Noorse Oliefonds, dat belegt in tal van bedrijven wereldwijd. Het is daarmee het grootste staatsinvesteringsfonds ter wereld.

Het Oliefonds bezit aandelen in bedrijven als Tesla, Amazon en Apple. In Nederland heeft het aanzienlijke belangen in ASR, ASML, Shell en nog een aantal bedrijven. Het fonds is in handen van een divisie van de Noorse Centrale Bank, waarmee het losstaat van de regering. Er kan daarom niet enthousiast geconsumeerd worden. Wel kloppen er voortdurend ngo’s en andere partijen aan, die willen dat het fonds meer oog heeft voor bijvoorbeeld de noden in Oekraïne.