Na maandenlang praten lijkt er misschien toch een Landbouwakkoord te komen. Het zou een hele prestatie zijn van Landbouwminister Piet Adema om boeren, banken, bedrijven en milieuorganisaties op één lijn te krijgen over de landbouwtransitie, schrijft Joan Zijerveld.
Maar zover is het nog niet want er wordt nog gesproken over een aantal heikele punten, waaronder een maximaal aantal koeien per hectare. En dan moet ook het kabinet het eens zijn over de totale kosten van het akkoord. Uit een gelekt document dat in handen is van de NOS, blijkt dat het gaat om meer dan 6 miljard euro. Voor dat bedrag en jaarlijks 600 miljoen euro voor ‘ecosysteemdiensten’ kan de boer meer doen aan natuurbeheer en zal hij minder dieren houden.
Boeren weigerden eerder handtekening te zetten onder Landbouwakkoord
Boeren weigerden eerder hun handtekening te zetten onder het Landbouwakkoord, dat de aanzet moet geven tot ingrijpende hervormingen in de landbouw in de komende twintig jaar. Die weigering van de boeren komt niet uit de lucht vallen: hun inkomen en voortbestaan staan op het spel.
De omslag naar een duurzame landbouw vraagt om enorme investeringen: biologisch boeren, nieuwe stalsystemen, mestvergisting en zonnepanelen. Het kost allemaal veel geld. De vraag is of de boer voldoende inkomsten heeft om deze extra investeringen te kunnen dragen, want tegelijkertijd zetten nieuwe milieuregels zijn inkomsten verder onder druk. De boerderij moet het namelijk zien te rooien met minder dieren en minder mest, en met meer kruidenrijk grasland en meer bloemenstroken.
De boer moet daarom op zoek naar opties om de inkomsten op peil te houden. Een ervan is om de hogere kosten door te berekenen in hogere prijzen voor melk, vlees en suiker. Maar dat zet de Nederlandse boer internationaal op achterstand, waardoor de inkomsten juist kunnen krimpen.
Boer verandert steeds meer in een natuuropzichter
De boer verandert – met alle investeringen en inspanningen voor meer bloemen, insecten en vogels – steeds meer in een natuuropzichter. Daarvan profiteert vooral de burger. Maar wat draagt de burger bij? Daarover willen de boeren in het Landbouwakkoord betere afspraken maken met de overheid: welke vergoeding staat er tegenover hun inspanning voor het natuurbehoud?
Intussen zoeken boeren naar andere manieren om hun inkomsten aan te vullen. Door bijvoorbeeld direct aan restaurants in de buurt te leveren. Of aan winkels en bedrijven in de omgeving. Weer anderen beginnen een camping of een kinderdagverblijf en ook een kinderboerderij behoort tot de bedrijfsmodellen.
Straks is de boer dus niet alleen voedselproducent, maar ook natuurbeheerder, vakantiespecialist, kinderoppasser en misschien wel restaurateur.