Zuhal Demir is in Vlaanderen verantwoordelijk voor een snelle aanpak van het stikstofdossier. Wie is zij?
Demir is geboren in Vlaanderen en heeft Turks-Koerdische wortels. Haar vader werkte hard, onder meer in de mijnen. Ze studeerde rechten in Leuven en was zes jaar advocaat. In 2010 werd zij parlementslid voor de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), de grootste politieke partij van Vlaanderen.
In 2019 werd Demir Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Toerisme en Energie, en daarmee verantwoordelijk voor het stikstofdossier. Met haar directe aanpak bleek zij een groot politiek talent. Sommige Vlamingen zien in haar de nieuwe premier.
Is het stikstofprobleem in Vlaanderen even groot als in Nederland?
Vlaanderen heeft ongeveer dezelfde problemen. De veestapel van bijna 1,5 miljoen runderen, 6 miljoen varkens en 45 miljoen kippen is vrijwel net zo intensief. Nederland heeft ruim twee keer zoveel dieren, maar ook ongeveer dubbel zoveel grond.
Ook in Vlaanderen was het de rechter die een streep zette door het vergunningenbeleid van de overheid. De zaak werd aangespannen door een Belgische milieuclub, die zich keerde tegen een vergunning voor een pluimveehouder. De rechter oordeelde in 2021 dat het vergunningenbeleid in strijd is met de Europese milieunormen. Sindsdien krijgen ook in Vlaanderen boeren nauwelijks meer uitbreidingsvergunningen.
PBL-sectorhoofd Pieter Boot: ‘Het zou heel dom zijn om de boeren te sparen’Wat is het plan van Demir?
Om te voorkomen dat Vlaanderen net als Nederland helemaal vast komt te zitten op dit punt, heeft de regering zich ten doel gesteld dat in 2030 de helft van de natuurgebieden voldoet aan de Europese normen. Demir houdt het stuur graag zelf in handen. Anders dan in Nederland is de uitvoering niet neergelegd bij de provincies.
Ongeveer veertig grote boerderijen moeten voor 2025 stoppen. Zij zullen worden uitgekocht. Daarnaast dient de veestapel verder te krimpen. Om dat te stimuleren heeft de regering onder meer een vrijwillige uitkoopregeling voor varkensboeren uitgeschreven. In Demirs plannen neemt het aantal varkens met ongeveer 30 procent af. Hoe eerder de boer zich meldt, hoe hoger de vergoeding.
Hoeveel geld kan Demir besteden?
Vlaanderen trekt 3,6 miljard euro uit voor steun aan landbouw en natuur. Naast een regeling voor boeren komen er een transitiefonds en een grondbank. Het gereserveerde bedrag is veel lager dan de 24 miljard euro die de Nederlandse regering ervoor opzij zet. Dat komt onder meer door de kleinere veestapel, maar ook doordat Vlaanderen minder onterechte vergunningen heeft afgegeven.
Twee jaar na de gerechtelijke uitspraak ligt er een plan. Daarmee voorkomt Demir een situatie als in Nederland, waar partijen maar blijven praten.
