Groot in Europa, klein naast de Rotterdamse haven

Wie is Koen Overtoom en waarom is hij in het nieuws?

Overtoom is de baas van de Amsterdamse haven. In Nederland denken mensen bij ‘haven’ direct aan die van Rotterdam. Die is verreweg de grootste van Europa met 109 miljoen ton aan overgeslagen goederen in het derde kwartaal van 2022. Maar de Amsterdamse haven staat met bijna 24 miljoen ton op een respectabele vierde plaats in Europa, na Antwerpen en Hamburg. Van 22 tot 25 juni hoopt de haven zichzelf meer op de kaart te zetten met de tweede editie van de Zeehavendagen Amsterdam.

Er gebeurt kennelijk veel in Overtooms haven, maar wat precies?

De haven is allang het centrum van Amsterdam ontgroeid. De haven concentreert zich in het westen van de stad langs het Noordzeekanaal, heeft daar Tata Steel en de zeesluis van IJmuiden als buren en groeit in het noorden tegen Zaandam aan. In dat hele gebied werken zo’n 70.000 mensen in de havens. Dat geeft meteen ook de breedte van de Amsterdamse haven aan. Die is niet alleen groot in olieproducten, maar ook in ‘droge bulk’, bijvoorbeeld voor de Zaanse voedselindustrie (denk aan cacao). Ook verwerkt de haven ijzererts voor de voormalige Hoogovens en is ze een grote overslagplaats voor kolen.

Dat klinkt allemaal wel erg ‘fossiel’. Is dat wel een toekomstbestendig verdienmodel van Overtoom?

Nee, en dat weet Overtoom zelf ook. Hij is een veteraan bij de haven en begon zijn carrière daar direct na zijn studie op de cacao-afdeling. Hij is nu ruim zes jaar de baas en weet dat het ‘groener’ moet én dat een deel van zijn huidige grote afnemers dat ook wil.

Tata Steel wil af van de kolen, maar heeft daarvoor wel (groene) waterstof nodig. De vliegtuigen op Schiphol zullen toch moeten blijven vliegen, is het niet op fossiele kerosine, dan op bio- of synthetische kerosine. Dus investeert Overtoom in de aanvoer van waterstof en in het lokken van start-ups en andere bedrijven die voor die nieuwe groenere energiebronnen kunnen zorgen.

Andere delen van de haven, zoals de agrarische overslag, worden minder geraakt door de klimaatplannen. Wel wil Overtoom nog meer inzetten op afvalverwerking en reststromen (metaalschroot) die kunnen worden opgewerkt.

Wat is er eigenlijk allemaal te zien tussen 22 en 25 juni in de haven?

Veel bedrijven openen zogezegd hun deuren. Mensen kunnen bijvoorbeeld kijken bij een cacao-opslag en de ‘motorhal’ van het Gemeentelijk Vervoersbedrijf die de pontjes laat varen. Daarnaast zijn er boottochten en is er een banenbeurs. Vaak moeten bezoekers wel van tevoren kaarten reserveren. Voor Overtooms team is het wel even wennen. Grote broer Rotterdam bereidt zich voor op zijn 46ste editie van de Wereldhavendagen. Voor het kleine broertje is het pas de tweede editie.