Na jaren waarin links én rechts het vestigingsklimaat hebben uitgehold, zorgt het Hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB voor een trendbreuk.
Het geld is op. Dat is – gek genoeg – de geruststellende mededeling van de nieuwe coalitie.
De laatste twee kabinetten-Rutte strooiden met miljarden, deden alsof de bomen tot in de hemel groeiden, én beloofden burgers telkens belastingverlagingen als een koopkrachtraming weer eens negatief uitviel. De rekening kwam steevast bij het bedrijfsleven terecht.
Dat kon er elk jaar weer van uitgaan dat een belangrijke aftrekpost werd versoberd of een belasting werd verhoogd. Het werd voor bedrijven steeds minder aantrekkelijk voor bedrijven om in Nederland te investeren.
Zowel links als rechts deden de afgelopen jaren vrolijk aan mee aan de afbraak van het vestigingsklimaat. Dat zeldzaam weinig politieke partijen vorig jaar hun verkiezingsprogramma lieten doorrekenen door het Centraal Planbureau, beloofde weinig goeds. Het gratis bier vloeide rijkelijk.
Drie ‘niet-doorrekenende’ partijen (PVV, NSC en BBB) namen plaats aan de onderhandelingstafel met de VVD, de partij die de afgelopen jaren medeverantwoordelijk was voor de afbraak van het vestigingsklimaat. Het leek een recept voor nog meer ellende. Maar het Hoofdlijnenakkoord blijkt juist een broodnodige trendbreuk.
Goed geluisterd
Het afgelopen half jaar drong Nederlands waardevolste bedrijf ASML aan op snelle verbetering van het vestigingsklimaat. Ook zeiden topambtenaren dat flinke bezuinigen nodig zijn. De vier partijen hebben goed geluisterd. Neem de 400 miljoen aan bezuinigingen in de zorguitgaven.
Verkiezingswinnaar PVV deed eerder nog alsof deze – grootste – begrotingspost met gemak vele miljarden zou kunnen groeien. Wilders doet wat Mark Rutte vaak is verweten: in ruil voor de macht je speerpunten te grabbel gooien (en dan heeft Wilders niet eens het Torentje bereikt).
Het geld is op
Met de boodschap aan de kiezers dat het geld op is, ontstaat eindelijk ruimte voor het bedrijfsleven. Van de 14,7 miljard euro waarmee de nieuwe coalitie de overheidsbegroting wil verbouwen, gaat bijna 2 miljard naar het terugdraaien van technische, maar pijnlijke maatregelen die de politiek over het bedrijfsleven had uitgestort. Zoals het belasten van de inkoop van eigen aandelen, en het beperken van de renteaftrek voor de winstbelasting.
Daarmee geeft de nieuwe coalitie het signaal aan het bedrijfsleven dat zij wél naar hen luistert. Dat is ook te zien in de belofte om niet langer het braafste jongetje in de Europese klas te zijn. Vooral fiscaal en op klimaatgebied interpreteerde Nederland Europese regels net wat strenger en hief het net wat hogere belastingen dan andere landen. Daaraan komt een einde. Nederland gaat ‘gewoon’ weer in de pas lopen met andere Europese landen.
Ook pijnlijke maatregelen
Toch zijn er voor sommige sectoren pijnlijke boodschappen. Het innovatiefonds wordt afgeschaft, en op het klimaatfonds wordt bezuinigd. Wel wordt het publieke investeringsfonds Invest-NL uitgebreid en blijven de maatwerkafspraken overeind, die de grote vervuilende industrie moeten helpen om te vergroenen.
Een jaar geleden leek het vestigingsklimaat nog in een vrije val te zijn beland. Nu drukt de nieuwe coalitie op de reset-knop. Hopelijk is het genoeg voor het terugwinnen van vertrouwen bij bedrijven, dat Nederland een goede locatie is om in te investeren.