Het kabinet slaagt er niet in gasboringen in de Noordzee te versnellen. Daardoor loopt het jaarlijks honderden miljoenen euro’s mis. Dat blijkt uit antwoorden door minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) op Kamervragen. De grote afhankelijkheid van buitenlands gas kost veel geld en schaadt het klimaat.
Liefs 208 miljoen euro laat het kabinet-Schoof liggen per 1 miljard kuub gas dat niet wordt gewonnen uit gasvelden in de Noordzee. Dat schrijft Hermans (VVD) in antwoord op Kamervragen van VVD-Kamerlid Silvio Erkens.
Kabinet wil gaswinning in Noordzee juist versnellen
Gaswinning in de Noordzee is goed voor zo’n 20 procent van de Nederlandse gasbehoefte. Dat percentage kan zelfs stijgen als er meer gas wordt aangeboord. Maar uit onderzoek van TNO bleek begin september dat de gasproductie juist daalt. In 2023 werd er 10 procent minder gas geproduceerd in Nederland dan verwacht. Ook in 2022 viel de productie tegen ten opzicht van de verwachtingen.
En dat terwijl het vorige kabinet aankondigde de gaswinning in de Noordzee te willen versnellen, om zo meer gas te produceren. Het nieuwe kabinet met verantwoordelijk minister Sophie Hermans (VVD) ging door op die lijn.
Volgens de verwachtingen uit 2022 zou er binnen drie jaar zo’n 1 miljard kuub gas per jaar extra te winnen zijn. Binnen vijf jaar, tot en met 2027, zou er jaarlijks zelfs 2 tot 4 miljard kuub extra kunnen worden gewonnen. Dat lijkt dus onhaalbaar.
Kabinet laat bijna miljard liggen per jaar
Uitgaande van 4 miljard kuub extra gas dat jaarlijks niet wordt gewonnen, laat het kabinet per jaar bijna 1 miljard euro liggen. Het is onwaarschijnlijk dat de gasproductie op korte termijn nog omhoog gaat.
Zo constateert TNO een afname van het aantal exploratieboringen in de Noordzee. Met die boringen wordt gekeken of er gas aanwezig is om te winnen. In 2023 werden slechts vier exploratieboringen uitgevoerd, in 2022 nog zeven.
Minister wil akkoord met sector om meer gas in Noordzee te produceren
Een deel van de strategie om meer gas te produceren, bestond uit het verminderen van de bureaucratische rompslomp. Daarbij moest vergunningsverlening sneller gaan. Volgens Hermans is sinds 2022 de afdeling voor vergunningsverlening uitgebreid met tien voltijdbanen.
Om de gaswinning in de Noordzee toch te versnellen, wil Hermans in gesprek met de energiesector. De minister stuurt aan op het sluiten van een sectorakkoord. Een voornemen dat in het Regeerprogramma van het kabinet-Schoof staat. Zo’n akkoord moet helpen de ‘investeringszekerheid en voorspelbaarheid van overheidsbeleid te vergroten’, staat in Regeerprogramma. Hermans wil dat akkoord rond de jaarwisseling afsluiten, schrijft zij aan de Kamer.
VVD-Kamerlid Erkens noemt zo’n akkoord essentieel om de aardgasproductie in de Noordzee toch van de grond te krijgen. ‘Bedrijven willen duidelijkheid van de overheid voor zij grote investeringen doen. Door een sectorakkoord kan de overheid die zekerheid bieden. Dan kan je aangeven hoelang bedrijven het recht hebben om gas te mogen winnen.’
Nederland importeert veel aardgas
Erkens noemt aardgas een ‘transitiebrandstof’. ‘Uiteindelijk wil je klimaatneutraal zijn, maar tot die tijd hebben we aardgas nodig. En dan kan je het maar beter zelf winnen als die mogelijkheden er zijn.’
Nederland is grotendeels afhankelijk van buitenlands aardgas. Sinds 2018 is Nederland netto-importeur van gas, door de afbouw en uiteindelijke sluiting van het Groningse gasveld. Volgens minister Hermans importeerde Nederland in 2023 66 procent van zijn aardgasbehoefte.
Importeren is ‘eigen straatje schoonvegen’
Die import gaat grotendeels via vloeibaar gas, lng, dat via tankschepen wordt aangevoerd uit onder meer de Verenigde Staten, Noorwegen en Qatar. Die import is prijzig en slecht voor de uitstoot van broeikasgassen, staat in de Kamerbrief. ‘De CO2-uitstoot van eigen productie is significant lager dan die van bijvoorbeeld de import van lng.’
Volgens Erkens bevestigt dat het belang van eigen gasproductie. ‘Wie pleit voor het importeren van lng boven op het versnellen van de eigen productie, veegt zijn eigen straatje schoon. Naast dat het geld je economie uitvliegt door de kostbare import, schaadt je het klimaat extra doordat import meer broeikasgasuitstoot veroorzaakt dan zelf produceren. Bovendien komt die schade terecht bij de landen die wel aardgas produceren.’