Het kabinet bezuinigt fors op ontwikkelingshulp. Minister Reinette Klever zet de kettingzaag in subsidie voor ngo’s.
De overheid gaf in 2023 afgerond 7,2 miljard euro uit aan ontwikkelingshulp. Aan het eind van de kabinetsperiode moet daar eenderde vanaf. Dat betekent een bezuiniging van 2,4 miljard euro per jaar. Op maandag 11 november maakte minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, PVV) de eerste stap bekend van deze ingrijpende operatie.
Van 2026 tot en met 2030 bezuinigt het kabinet in totaal voor zo’n 1 miljard euro op subsidies aan non-gouvernementele organisaties (ngo’s) als Oxfam Novib, Amnesty International en Wilde Ganzen. Het gaat, met 200 miljoen euro per jaar, dus nog maar om een beperkt deel van de 2,4 miljard euro per jaar die het kabinet uiteindelijk hoopt te bezuinigen.
Veel projecten niet doelmatig
Voorgaande kabinetten besteedden veel ontwikkelingshulp uit aan Nederlandse ngo’s. Zij streven samen met organisaties in Afrika en Azië diverse doelen na, zoals op het gebied van mensenrechten, hiv en de economie.
Voor 2021 tot en met 2025 kregen een kleine vijftig organisaties voor 1,47 miljard euro aan subsidies verstrekt en toegezegd voor het programma Versterking Maatschappelijk Middenveld. Daaronder valt een woud aan projecten, gericht op verbetering van de mensenrechten en gezondheid in ontwikkelingslanden. Uit onderzoek blijkt dat de projecten niet altijd doelmatig zijn.
Het kabinet voert dat aan als reden om de kettingzaag in het programma te zetten. Voor de volgende budgetronde, die loopt van 2026 tot en met 2030, is nog maar zo’n 390 miljoen tot 565 miljoen euro subsidie beschikbaar. Afgezet tegen die 1,47 miljard euro, is dat een bezuiniging tussen de 900 miljoen en 1,1 miljard euro. De exacte bedragen volgen in het voorjaar.
Minder doelen, minder organisaties
Die bezuiniging wil het kabinet waarmaken door het aantal doelen van het programma te in te perken en versnippering van het aantal organisaties tegen te gaan. Dat laatste beoogt Klever te bereiken door geen geld meer te geven aan ngo’s die voor de helft of meer draaien op overheidssubsidies.
Organisaties die hierdoor kunnen worden getroffen, zijn onder meer de ontwikkelingstak van vakbond CNV (CNV International), vredesorganisatie Pax (die zich uitsprak tegen de levering van F-35’s aan Israël) en Rutgers, het kenniscentrum voor seksualiteit.
Organisaties die voor minder dan de helft op subsidie draaien, maar geld kunnen mislopen, zijn onder meer Amref Flying Doctors, Milieudefensie, Hivos, Amnesty International Nederland en het Aidsfonds.
Het Aidsfonds ontvangt 63 miljoen euro over de periode 2021-2025, zegt een woordvoerder. Het merendeel maakt het Aidsfonds over naar partnerorganisaties in Afrika.
Over de periode 2021 tot en met 2025 ontvangt Amnesty International Nederland, als onderdeel van een alliantie met Pax, Abaad en Defend Defenders, een bedrag van 5.702.470 euro van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat is ruim 1,1 miljoen euro per jaar en 3,5 procent van de begroting van Amnesty. De mensenrechtenorganisatie vraagt deze subsidie na 2026 niet meer aan, laat een woordvoerder weten.
Milieudefensie krijgt subsidie om te lobbyen in het buitenland. Daaraan besteedde het afgelopen jaar 2,8 miljoen euro, bijvoorbeeld om te pleiten tegen de grootschalige bomenkap in het Amazonegebied. Het kabinet wil af van subsidies voor ‘pleitbezorging en beïnvloeding’ – het opgeheven vingertje.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
