Door een nieuwe rekenmethode wordt het bruto binnenlands product (bbp) veel groter. Nederland moet daardoor een hogere afdracht betalen aan Brussel. Hoe wordt het bbp berekend?
En opeens was de Nederlandse economie 45 miljard euro groter. Niet dat het zo goed gaat: het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gebruikt een nieuwe methode om de omvang van de economie – het bruto binnenlands product – te meten.
Het bbp nieuwe stijl – nu inclusief illegale prostitutie, ecstasyproductie en gekopieerde muziek – bedroeg in 2013 bijna 643 miljard euro.
Waarde
Die rekensom maken is een complexe klus. Het CBS meet het bbp door voor elk bedrijf de waarde van de verkopen van de waarde van de inkopen af te trekken: het resultaat heet de toegevoegde waarde.
Als een textielbedrijf voor 2 euro katoen koopt en het T-shirt verkoopt voor 10 euro, voegt het 8 euro toe aan het bbp. Gaat het shirt voor 30 euro over de toonbank, dan is de toegevoegde waarde van de winkelier 20 euro.
Boekhoudkundig wordt die toegevoegde waarde uitgekeerd aan werknemers (als salaris) en aan ondernemers (winst). Aan het begin van de productieketen – de landbouw – zijn de marges lager, en is de toegevoegde waarde kleiner. Landbouw is een grote sector, maar de meeste waarde ontstaat niet op de akker, maar pas in de supermarkt.
Activiteit
Deze methode werkt niet voor de overheid: wat is de toegevoegde waarde van een beleidsnota? Maar, redeneren statistici, wat de overheid doet, vertegenwoordigt economische activiteit: al is die activiteit niet altijd even zinvol, er wordt wél geld verdiend.
Dus telt het CBS om de toegevoegde waarde van de overheid te meten, alle ambtenarensalarissen bij elkaar op. De toegevoegde waarde bestaat immers uit salarissen plus winst, en winst maakt de overheid niet.
Nog gekker: ook de btw die de overheid heft op een T-shirt, telt mee als toegevoegde waarde. De overheid draagt door deze belasting op papier flink bij aan het bbp. De economie wordt er niet beter van: was de belasting lager geweest, dan waren de salarissen en winsten hoger geweest.