Het financiële centrum van de wereld ligt in het eerste weekeinde van mei niet in Wall Street, maar in Omaha, midden in de Verenigde Staten. Tienduizenden uit de hele wereld reizen af om superbelegger Warren Buffett (84) te horen spreken.
Het is zaterdag, vijf uur ’s ochtends en pikkedonker in de Amerikaanse stad Omaha, maar voor de deur van het congrescentrum CenturyLink staan al duizenden mensen te wachten.
Het merendeel is Amerikaans, maar loop rond en je hoort Spaans, Frans, Zweeds, Japans en nog veel meer talen spreken. Ook Chinezen zijn in groten getale aanwezig: altijd in groepen, vaak rokend. Er zijn mannen, vrouwen, grijsaards en studenten, sommigen in korte broek, anderen in pak.
De menigte komt voor Warren Buffett, 84 jaar oud, de succesvolste investeerder aller tijden en, na Microsoft-oprichter Bill Gates, de rijkste man ter wereld. Vandaag, 2 mei, is de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van zijn beleggingsvehikel Berkshire Hathaway.
Hier straks geen minutieuze discussie over beleid, beloningen en bestuurssamenstelling: de hele dag is ingeruimd voor een vraag-en-antwoord-sessie waarin Buffett en zijn zakenpartner Charlie Munger op de gekste vragen antwoord geven: vragen over de economie en beleggen, maar ook over hoe je carrière en vrienden maakt.
Voor de toegestroomde fans is Buffett niet gewoon de bestuursvoorzitter van een bedrijf: hij is hun goeroe. Het Orakel van Omaha. Velen zijn dankzij hem rijk geworden. In de vijftig jaar dat Warren Buffett Berkshire Hathaway leidt, werden de aandelen elk jaar gemiddeld 20 procent meer waard.
Legendarisch
Omaha, een stad van 800.000 inwoners die tussen uitgestrekte maisvelden zowat precies in het midden van de Verenigde Staten ligt, kent nogal wat miljonairs: mensen die jaren geleden de kans kregen geld in Buffetts bedrijf te investeren en hun belang jaar op jaar in waarde zagen toenemen.
Buffetts talent om goedlopende bedrijven te spotten waarmee het even wat minder gaat, is legendarisch. Hij koopt ze op, om ze vervolgens nooit meer te verkopen. Berkshire Hathaway omvat zo’n honderd totaal verschillende bedrijven: van een bonbonketen tot een spoorwegmaatschappij, van een verzekeraar tot een nutsbedrijf. Focus? Buffett heeft er niets mee.
Verder is Berkshire de grootste aandeelhouder in klinkende Amerikaanse namen als Coca-Cola, creditcardmaatschappij American Express en ketchupmaker Heinz. Ingrijpen in zijn bedrijven doet Buffett niet: hij overziet zijn zakenimperium met een team van 25 man vanuit een verdieping in een bescheiden kantoorgebouw in het zuiden van Omaha.
Terwijl de zon boven de Amerikaanse stad opkomt, drommen aandeelhouders steeds massaler samen voor het congrescentrum, een kolos van glas, staal en beton tussen de stad en de Missouri-rivier in, waar doorgaans sportwedstrijden en concerten worden georganiseerd.
Bussen rijden af en aan, totdat de straat wordt afgezet voor de openingsstunt: twee ossen met enorme hoorns en buikige heren in cowboykledij op hun rug, worden langs de wachtende menigte geleid. De cowboys zijn de CEO en de financieel directeur van cowboylaarzenmaker Justin Boots – eigendom van, jawel, Berkshire Hathaway.
Op een afstandje volgt een door vier paarden getrokken oude postkoets van een van Amerika’s grootste banken, Wells Fargo, waarin Berkshire een groot aandeel heeft. Een cowboy op de bok, de CEO zit – gewoon in pak – in de koets zelf. Daarachter volgt een vrouw in cowboykledij met veger en blik om de verse uitwerpselen van de ossen en paarden op te ruimen.
Adelaar
Het is een voorproefje van hoe het de rest van het weekeinde zal gaan: good, clean, fun, zoals ze in Amerika zeggen. De sfeer is meer jolig dan serieus, meer dan een vergadering. The Woodstock of capitalism, noemt Buffett het zelf.
Als om zeven uur de deuren opengaan, stroomt het publiek naar binnen. Ze worden meteen naar de winkelhal geleid, waar Buffett – in de eerste plaats een gewiekste zakenman – stands heeft laten inrichten van bedrijven die hij bezit. Jongere aandeelhouders verdringen zich bij Coca-Cola en het populaire sportmerk Brooks, ouderen gaan naar de stand van NetJets, een leasemaatschappij voor privévliegtuigen, en die van Forest River, een bedrijf dat campers van het formaat vrachtwagen verkoopt.
Kledingmaker Fruit of the Loom trekt een massa mensen met T-shirts met het opschrift The Next Warren Buffett en The Next Charlie Munger. Er zijn boxershorts (‘Berky Boxers’) te koop met cartoons van de twee oude mannen. Diezelfde portretten zijn te vinden op de flessen ketchup en mosterd die bij de stand van Heinz massaal over de toonbank gaan.
Iedere aandeelhouder heeft zo zijn eigen reden om naar Omaha te komen. Oud-marinier Gene Vogele (60), met sik en een shirt met een adelaar erop over zijn imposante buik gespannen, komt eigenlijk alleen om te winkelen. Hij woont in de buurt. Hij kocht aandelen Berkshire Hathaway omdat Buffett ‘investeert in Amerika’. Omdat hij typisch Amerikaanse bedrijven koopt dus, zoals Coca-Cola. Wie geen aandelen heeft, of geen aandeelhouder kent, komt er niet in.
Van verder weg komt vermogensbeheerder Yan Yu Bin (‘Zeg maar Jackey’, 30) uit Xiamen, die met een heel gezelschap ondernemers en zakenlieden uit China is overgevlogen. Hij wil alles weten over Buffetts investeringsstrategie, laat hij weten via zijn vertaalster, de van oorsprong Chinese Jenny McAtee (‘Mijn man is Iers’).
Ze organiseert elke aandeelhoudersvergadering speciale Warren Buffett-tours voor geïnteresseerde Chinezen, die met duizenden aanwezig zijn.
Waarom Chinezen zo geïnteresseerd zijn in de superbelegger? ‘Hij is bekend in China vanwege zijn uitgebreide investeringen en zijn liefdadigheid,’ zegt Xu Xiaohua (‘Cheery’, 31). Buffett heeft toegezegd 99 procent van zijn vermogen weg te geven na zijn dood. ‘Ik denk dat het is omdat hij zo veel geld heeft,’ lacht de jongste uit het gezelschap, een jongen van een jaar of twintig.
‘Het is een circus,’ zegt oud-politieagent Harold Flemmer (69, ‘Omaha born and raised’). Omaha wordt elke vergadering overspoeld door meer mensen, vertelt hij. Overal in de stad zijn dit weekeinde belangstellenden die de toegangspas voor de vergadering als een soort erepenning om hun nek dragen.
‘Ben je al naar zijn huis geweest, op de hoek van Farnam en 55th Street? Deze week heeft Buffett er 24 uur per dag beveiliging omdat er zoveel fans langskomen. Ze proberen zelfs de struiken te stelen.’
In het weekeinde organiseert Berkshire Hathaway overal in Omaha evenementen. Van een hardloopwedstrijd – gesponsord door zijn sportmerk Brooks – tot een brunch bij Borsheims (uitgesproken als bor-sjaims), een grote lokale juwelier die Buffett bezit. Het weekeinde wordt afgesloten met Shareholder Steak Night bij Gorat’s, Buffetts favoriete restaurant.
Krantenjongen
Terug in de winkelhal groeit de menigte bij de stand van Clayton Homes, een bedrijf dat huizen kant-en-klaar oplevert. Hier houdt Buffett elk jaar een kranten-gooi-wedstrijd – zijn eerste baan was krantenjongen. Wie verder gooit dan hij, ontvangt een ijsje van ijssalonketen Dairy Queen – ook eigendom van Berkshire Hathaway.
Om half acht komt de grote meester bij de stand aan, met een Dairy Queen-ijsje in zijn hand en een horde fotografen in zijn kielzog. Microsoft-oprichter Bill Gates is er ook: hij is director (een soort commissaris) bij Berkshire en goede vriend van Buffett.
Even later staan de twee mannen, met een gezamenlijk vermogen van 140 miljard euro, vrolijk kranten te gooien naar de veranda van de modelwoning van Clayton, omgeven door kinderen die hetzelfde willen proberen en twee Chinese journalisten in zuurstokkleurige jurkjes die geen woord van de conversatie over het kranten gooien willen missen. Buffett wint.
De vergadering zelf begint met een film van een uur, waarin Buffett zichzelf op de hak neemt. In het begin zingt hij, zichzelf begeleidend op ukelele, een liedje over Coca-Cola: ‘I’d like to buy the world a coke’ (Ik koop een colaatje voor de hele wereld), om dan te concluderen dat zijn aandeelhouders daar niet achter zouden staan.
Alle 18.000 stoelen in de zaal waar Buffett vragen beantwoordt, zijn vol, maar het is bij lange na niet genoeg om alle 44.000 volgelingen te herbergen. Ook zalen in naastgelegen gebouwen, waar de beleggingsgoeroe op schermen te volgen is, lopen over.
Om half tien betreden Buffett en Munger het podium, onder luid en lang applaus. ‘Ik ben Warren, dit is Charlie,’ zegt Buffett. ‘Ik kan zien, hij kan horen. We werken samen.’ Er wordt hartelijk gelachen. Dan begint de vergadering. De 84-jarige Buffett, klein van stuk met nog een volle lok wit haar, zit rechtop en praat het meest.
Losser
Munger (91), wat kaler, wat langer en iets onderuitgezakt, eet intussen chocolaatjes van See’s Candies – onvermijdelijk eigendom van Berkshire Hathaway. Beide mannen hebben een blikje cola voor zich staan.
De vergadering begint pittig. Een aandeelhouder uit Texas vraagt hem naar 3G Capital. Met deze Braziliaanse private equity-maatschappij nam Berkshire Hathaway ketchupmaker Heinz over. De Texaan ‘walgt’ van de werkwijze van de Brazilianen: 3G Capital staat bekend als keiharde saneerder die bij eerdere overnames honderden mensen op straat zette.
Het publiek luistert gespannen – her en der in de zaal lichten schermen van smartphones en laptops op. Buffett geeft geen krimp: ‘Bij geen enkel bedrijf dat we bezitten, werken meer mensen dan strikt noodzakelijk.’
Al snel wordt de sfeer losser. Een journalist vraagt Buffett of hij bezorgd is over de groeiende aandacht voor suikerconsumptie en obesitas in Amerika. Hij heeft immers een groot belang in Coca-Cola en bedrijven als Dairy Queen en See’s Candies, terwijl Amerikanen steeds vaker naar Whole Foods Market gaan, een supermarkt die de nadruk legt op gezond en biologisch.
Suiker is helemaal niet ongezond, zegt het Orakel. ‘Een kwart van alle calorieën die ik op een dag consumeer, zijn afkomstig van cola. Als ik mijn hele leven spruitjes en broccoli had gegeten, had ik niet zo lang geleefd. Ga naar de Whole Foods Market: je ziet er niemand lachen.’ Gegrinnik in het publiek, zeker als Munger zich in de discussie mengt: ‘Suiker voorkomt dat je aderen slap worden.’
Economen
Bij de volgende vraag, over de stand van het economie, is het publiek meteen stil: ze willen niets missen. Buffett doet geen voorspellingen en benadrukt dat hij niet naar economen luistert. ‘Elk bedrijf dat een econoom op de loonlijst heeft staan, heeft een werknemer te veel,’ zegt hij, verwijzend naar de vraag over het saneerbeleid van 3G Capital. ‘Charlie, iets toe te voegen?’
Munger: ‘Als er nooit mensen waren ontslagen, dan hadden we nu met zijn allen nog op een boerderij gewerkt.’ Instemmend gemompel.
Zo gaat het door. Iemand vraagt naar Buffetts visie op de eurocrisis: hoelang die munt nog bestaat? Buffett: ‘De eurozone heeft zijn gebreken, maar die kunnen worden verholpen.’ Dat moet volgens hem ook: ‘In zijn huidige vorm gaat de euro niet werken.’ Landen als Griekenland en Portugal hadden nooit bij de euro gemoeten, voegt Munger toe. ‘Je moet geen bedrijf beginnen met je onbezonnen, dronken zwager.’
Buffett zegt de wijze dingen, Munger heeft de beste oneliners. Als een student vraagt wat het belangrijkste is bij het opbouwen van een bedrijf, zegt Buffett: ‘Reputatie. Niets is belangrijker dan dat je je goed gedraagt.’ Dan Munger: ‘Wij proberen ons beter te gedragen naarmate we rijker worden. Ik raad je aan dat ouderwetse advies op te volgen.’
Als erna een twaalfjarig jochie uit Florida vraagt hoe je ervoor zorgt dat je veel vrienden krijgt, zegt Munger: ‘Mensen begonnen mij pas aardig te vinden toen ik rijk en gul werd.’
Wanneer een aandeelhouder vraagtekens zet bij de aandelen IBM die Berkshire Hathaway heeft: ‘Als mensen het niet zo vaak mis hadden, waren wij niet zo rijk geweest.’ Er klinkt trots applaus.
Buffett-bonus
Na afloop stromen tienduizenden aandeelhouders het congrescentrum uit, de warme middagzon van Omaha in. Het is zo’n 25 graden, de lucht is strakblauw. ‘Ik vond het indrukwekkend,’ zegt David Smith (51), financieel directeur in Seattle en aandeelhouder in Berkshire Hathaway sinds 1997. ‘Buffett is voorzichtig en sober. Dat past bij me. Hij stelde niet teleur vandaag.’
De ochtend erna is het bal bij Buffetts huis, waar bosjes aandeelhouders af en aan lopen om foto’s te maken. De beveiliging doet zijn werk: de struiken staan er nog. Overbuurman Phil Huston (55) heeft, heel slim, zijn huis te koop gezet voor tien aandelen Berkshire Hathaway.
Waarde: ongeveer 2 miljoen dollar, bijna driemaal zo veel als vergelijkbare huizen in de rustige buurt in het zuiden van Omaha.
‘Toch een beetje profiteren van de Buffett-bonus,’ hoopt hij. ‘Ik zette het bord met de vraagprijs woensdag in de tuin, donderdag kwamen de eerste fans en vrijdag was ik in heel Amerika in het nieuws.’ Hij trekt behoorlijk wat belangstelling, vertelt hij. Van kapitaalkrachtige types ook: een zakenbankier die in de laag onder de raad van bestuur van Goldman Sachs zit, een Chinees die hintte op zijn nauwe banden met het politbureau in Peking.
Op een afstandje staan Bill en Chris Bernhagen (70 en 68) uit Minnesota naar het gebeuren te kijken. Het was hun tweede bezoek aan de aandeelhoudersvergadering. ‘Wat Warren zegt, is geruststellend,’ zegt Chris met haar fototoestel in de hand. ‘Koersen gaan telkens omhoog en naar beneden. Dan is het goed om te horen dat er iemand is die weet wat hij doet.’
Elsevier nummer 28, 11 juli 2015