Schaliegas is nog niet noodzakelijk, maar kan een factor van belang worden – in Nederland en in de wereld. Maar commerciële partijen mogen geen stem hebben in het onderzoek naar de veiligheid van gasboringen.
Schaliegas beheerst het Nederlandse nieuws. Rijkelijk laat. In de Verenigde Staten is al bijna vijf jaar sprake van een shale gas revolution.
Dat heeft geleid tot nieuwe miljardairs, bezorgde milieuactivisten en een naderende, maar rigoureuze verschuiving in de geopolitieke machtsverhoudingen.
In Nederland soebatten gemeentes over de vraag waar fracking (het onder hoge druk afspuiten van een bepaald soort steen, waarbij gas, maar ook de ingespoten chemicaliën vrijkomen) moet worden uitgevoerd.
‘Objectief’
Verschillende commissies onderzoeken de mogelijke negatieve effecten op het milieu en het drinkwater. Andere commissies controleren weer het werk van de eerste commissies. Er is kritiek omdat ook de gasindustrie zelf, onmiskenbaar met grote financiële belangen, deelneemt aan het ‘objectieve’ onderzoek.
In de Verenigde Staten zijn ze gewoon gaan boren, zonder zich al te zeer te bekommeren om potentiële schadelijke effecten. Dit valt niet goed te praten. Interessant is wel dat niet de staat, maar de landeigenaren miljonairs zijn geworden. Aan landonteigening doet het land of the free niet.
Groei
Amerika verwacht in 2020 energie-onafhankelijk te zijn: het heeft dan geen energie meer nodig van andere landen. Dit zorgt ook voor enorme economische groei.
Volgens een rapport van het toonaangevende consultancybureau McKinsey leidt de vondst van schaliegas tot een forse stijging in de werkgelegenheid, met tienduizenden banen en een mogelijke groei van het bruto binnenlands product van 2 tot 4 procent.
Opmerkelijk: in datzelfde jaar 2020 zijn de verwachte gasvoorraden in Nederland zo laag dat wij zullen moeten importeren, en dus energie-afhankelijk zullen zijn.
Vrede
Fascinerend is de mogelijke verschuiving in de machtsbalans tussen staten. Amerika staat economisch weer sterker en wordt op termijn steeds onafhankelijker van energietoevoer uit het Midden-Oosten. Dit blijkt nu al uit de patstelling rondom Syrië. Gevreesd wordt dat de poging van John Kerry om vrede te stichten tussen Israël en de Palestijnen wellicht een van de laatste is – simpelweg omdat Amerika daarna een veel minder groot economisch belang heeft in de regio.
Dit druist in tegen de morele waarden van de beschaafde westerse wereld. Aan de andere kant: als de betrokken leiders, in het bijzonder die van Israël, deze urgentie op waarde schatten, zou het juist nu tot een doorbraak kunnen leiden.
Risico’s
Voordat er in Nederland wordt geboord, moet beter en onafhankelijker onderzoek worden verricht naar mogelijke schadelijke effecten. Het kan niet zo zijn dat partijen met een commercieel belang hierin een stem krijgen.
Op dit moment is schaliegas niet noodzakelijk voor Nederland. Elk risico met betrekking tot schade aan het milieu en het drinkwater moet daarom met 100 procent zijn uitgesloten.
Goede voorbeeld
Schaliegas zou onmiskenbaar een belangrijke stimulans voor groei kunnen zijn voor Nederland. Belangrijker is echter dat Nederland, al blijft het energie-onafhankelijk dankzij schaliegas, een verantwoordelijke rol blijft spelen op het wereldtoneel.
En dat Nederland zijn stem laat horen als mensenrechten in het geding zijn, zoals nu in Syrië.
Wat dat betreft moeten we hopen dat Amerika hierin het goede voorbeeld geeft. Te beginnen met ingrijpen in Syrië.