Het wapengekletter van werkgeversbaas Bernard Wientjes is te zien als een goed getimed slotoffensief in zijn lobby voor het Sociaal Akkoord. Maar de politiek beslist – ook over de pensioenversobering.
Als de Eerste Kamer deze week tegen de fiscale versobering van de pensioenopbouw stemt, dan sneuvelt het Sociaal Akkoord van vakbonden, werkgevers en kabinet. Met dit dreigement zette VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes zondag de Eerste Kamer onder druk.
Wientjes’ analyse is correct. Ook voor de vakbonden is de pensioenparagraaf in het Sociaal Akkoord heilig, en het kabinet wil 2,5 miljard euro extra belastinginkomsten binnenhalen met de versobering van de pensioenopbouw.
Opblazen
Het opblazen van het Sociaal Akkoord zou niet eens zo slecht zijn voor het bedrijfsleven, want in het akkoord zijn noodzakelijke hervormingen van de arbeidsmarkt doorgeschoven naar 2016. Maar sneuvelt het akkoord, dan wordt ook de positie van het kabinet-Rutte nog zwakker dan die al is.
De oppositie eist nu dat de pensioenversobering daadwerkelijk tot lagere pensioenpremies leidt. Het kabinet kán deze eis niet inwilligen, omdat de sociale partners de premies aan de cao-tafels afspreken. Vooral de vakbonden willen de premies niet verlagen, om zo de uitgeholde buffers van de pensioenfondsen te versterken. Dan kunnen nieuwe pensioenkortingen achterwege blijven.
Compensatieregeling
Waarschijnlijk gaat de Eerste Kamer uitsluitend een zeer complexe compensatieregeling voor de pensioenversobering wegstemmen. Terecht, want het is een technisch gedrocht dat meer kost dan het (aan extra pensioen) oplevert. De omstreden regeling heeft het kabinet – heel handig – in een apart wetsvoorstel naar het parlement gestuurd.
De versobering zelf heeft trouwens ook meer nadelen dan voordelen. Als de premies niet omlaag gaan, zit het kabinet met een gat van 2,5 miljard euro in de begroting en krijgt de werknemer geen extra geld om te consumeren.
Maar de pensioenopbouw gaat – vooral voor jongere werknemers – zo sterk omlaag, dat ze in de praktijk 20 tot 30 procent minder pensioen kunnen opbouwen dan de huidige 60-plussers hebben gerealiseerd. Dat is zuur, zeker als er geen premieverlaging tegenover staat.
Sparen
Fanatiek sparen voor pensioen is economisch op dit moment door de geforceerd laag gehouden rente weinig zinvol. Voor de economie én de overheidsbegroting zou het beter zijn het verplichte pensioensparen een jaartje te staken, en de werkgevers- en werknemerspremies na belastingheffing over te maken naar de werknemers.
Die kunnen dan circa 15 miljard euro extra consumeren, en zo de economie een enorme impuls geven, of hun veel te hoge hypotheken gedeeltelijk aflossen.