Het is principieel en ethisch onjuist om gratis geld uit te delen zonder daaraan voorwaarden te verbinden. De beste remedie tegen armoede? Het zoeken en vinden van een baan.
Elke maand gegarandeerd een prijs winnen in de Staatsloterij – wie wil dat nou niet? Voor een select groepje Nijmegenaren zou het werkelijkheid kunnen worden. Een meerderheid in de gemeenteraad wil experimenteren met een ‘basisinkomen’ in de stad.
Uitkeringsgerechtigden krijgen dan elke maand een zak geld zonder dat ze daarvoor iets terug hoeven te doen, plus de garantie dat ze niet worden gekort op hun inkomen als ze vervolgens toch aan het werk gaan en extra geld verdienen. Luilekkerland bestaat, en het ligt aan de Waal.
Dwang
Initiatiefnemer GroenLinks in Nijmegen rechtvaardigt deze zijdezachte aanpak van mensen met een uitkering door te wijzen op de ‘toenemende cultuur van drang, dwang en dreiging’ waarmee bijstandsontvangers zouden worden geconfronteerd. Het is stuitende flauwekul die de laatste tijd helaas steeds vaker in dit soort kringen te beluisteren valt.
Ook in plaatsen als Wageningen en Tilburg wordt nagedacht over uitkeringen waaraan geen eisen meer worden gesteld.
Het valt te hopen dat de lokale politici op tijd bij hun positieven komen. Het is principieel en ethisch onjuist om gratis geld uit te delen zonder daaraan voorwaarden te verbinden.
Wie een uitkering krijgt en toch in staat blijkt in zijn levensonderhoud te voorzien, heeft nu eenmaal geen steun van de gemeenschap nodig.
Tegenprestatie
Nijmegenaren die gewoon elke ochtend naar hun werk gaan, krijgen ook geen geld cadeau. Logisch dus dat de bijstandsontvanger wordt gekort als hij bijverdient. Goed ook dat van bijstandsontvangers een tegenprestatie wordt verwacht. Het is gerechtvaardigd dat zij iets terug moeten doen voor hun maandelijkse uitkering. Voor niets gaat alleen de zon op.
Er zijn bovendien goede redenen om de puntjes juist op de i te zetten in plaats van bijstandsgerechtigden nog meer te ontzien. Te veel mensen in de bijstand zijn al vrijgesteld van de sollicitatieplicht.
En bijstandsfraude is nog steeds een lucratieve bezigheid, zo waarschuwde enkele weken geleden voorzitter Irma Heintzberger van het Landelijk Contact Sociaal Rechercheurs in Trouw. Gemeenten pakken alleen gemakkelijk op te lossen zaken op, waardoor grote fraudeurs de dans ontspringen.
Volgens onderzoek van de inspectiedienst van het ministerie van Sociale Zaken leggen gemeenten bovendien ‘te weinig en te lage boetes op’. Alle gemeenten hebben nog 1,4 miljard euro te goed van fraudeurs. Kijkend naar de slappe aanpak valt te vrezen dat de belastingbetaler een groot deel daarvan nooit terugziet.
Laptops
Intussen wordt er elders in het land met geld gestrooid om minima in de watten te leggen. Amsterdam gaat elk jaar 20 miljoen euro extra uittrekken voor zaken als gratis laptops voor kinderen van arme ouders en openbaar vervoer voor ouderen met een smalle beurs.
De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Het voornaamste effect van dit soort beleid – of het nu gaat om gratis geld of gratis laptops – is dat mensen nog minder de noodzaak voelen om hun lot in eigen hand te nemen en hun handen uit de mouwen te steken.
De overheid staat met een zak geld klaar om alle problemen op te lossen. De beste remedie tegen armoede en leven met een uitkering is het zoeken en vinden van een baan.