De Harvard Kennedy School biedt studenten ‘professionele vakken’ om ze beter voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Deze vakken zijn zeer populair; Nederlandse universiteiten zouden ze ook moeten aanbieden als keuzevakken.
In een uitgelekte brief riepen werkgevers PvdA-minister Jet Bussemaker (Onderwijs) vorige week op tot stevigere prestatieafspraken met universiteiten. Belangrijk onderdeel van het pleidooi is meer arbeidsmarktrelevantie.
Veel studenten en docenten protesteren juist tegen het rendementsdenken. Een schijnbare tegenstelling.
De Harvard Kennedy School heeft hier iets op gevonden. Naast academische vakken als macro-economie en internationale betrekkingen biedt het ook ‘professionele vakken’ aan.
Deze professionele vakken zijn meer gericht op de praktijk en leren studenten relevante vaardigheden voor de arbeidsmarkt. Zo volgde ik de afgelopen twee jaar vakken over onderhandelingen, het houden van speeches, overtuigingskracht en leiderschap.
De professionele vakken zijn onder mijn medestudenten het populairst. Voor sommigen is het zelfs de voornaamste reden om één of twee jaar aan de Harvard Kennedy School te studeren.
Leiderschap
Zo verkiezen alumni van de laatste vijf jaar het vak Leiderschap al jaren tot invloedrijkste vak van de Harvard Kennedy School. Docent Ronald Heifetz bedacht het concept ‘adaptief leiderschap’ en is een goeroe op dit terrein.
Heifetz leert studenten hoe je anderen mobiliseert om een gemeenschappelijke uitdaging te overwinnen. Hoe overkom je weerstand? Hoe doorbreek je ontwijkgedrag? Hoe voorkom je dat conflicten uit te hand lopen?
Deze vaardigheden zijn voor studenten relevant in elke professionele organisatie, ongeacht waar ze na Harvard gaan werken.
Heifetz gebruikt de klas als sociaal experiment. Vaak zegt hij tijdens een college nauwelijks iets en laat hij meningsverschillen tussen studenten escaleren. Zo bootst hij professionele situaties na – er is dan immers ook geen docent om in te grijpen.
Controverse
Toch zijn professionele vakken op Harvard niet onomstreden. Heifetz heeft slechts als titel ‘senior docent’ en niet ‘professor’. Veel academici beschouwen leiderschapstheorie niet als een volwaardige wetenschap.
Sommige Amerikaanse universiteiten kiezen ervoor hun opleiding volledig academisch te houden. Princeton biedt bijvoorbeeld dezelfde masteropleidingen als de Harvard Kennedy School, maar doceert nauwelijks professionele vakken.
Bos
Door deze puur academische keuze missen studenten unieke ervaringen. Zo bracht ik laatst drie dagen in het bos door met honderdzestig studenten voor mijn vak Internationale Humanitaire Hulp.
Harvard-docenten en vrijwilligers simuleerden daar een humanitaire ramp, en speelden vluchtelingen en militia levensecht na. Wij als studenten werkten voor hulporganisaties die de situatie na de ramp in kaart brachten.
Nepal
Daarna stelden we een plan op om kampen te bouwen voor tienduizenden vluchtelingen, met voldoende onderdak, water en voedsel. Door de simulatie leerden we vooral hoe moeilijk het is met tientallen hulporganisaties tot één plan te komen. En dit vervolgens te coördineren.
Net toen wij in het bos waren, was de aardbeving in Nepal. Enkele deelnemers werden halsoverkop door hun werkgevers opgeroepen. Zij zetten hun nieuw verworven vaardigheden nu in Nepal in.
Nederland
Nederlandse universiteiten zijn terughoudend in het aanbieden van professionele vakken. Bij universitaire studies gaat het om academische vaardigheden. De praktijk is meer iets voor het mbo en hbo.
Natuurlijk moeten universiteiten studenten een stevige academische basis geven. De realiteit leert echter dat het merendeel van de studenten niet verder gaat in de wetenschap, maar voor een bedrijf of overheidsorganisatie gaat werken.
Door professionele vakken aan te bieden als keuzevakken, hoeven universiteiten geen afbreuk te doen aan het academisch gehalte. Laten we studenten in navolging van Harvard niet alleen opleiden tot kritische burgers, maar ook tot goede werknemers.