Een ramp voor spaarders, een bedreiging voor pensioenen en geen oplossing voor de huidige economische problemen in Europa. Dat zijn de voornaamste effecten van het besluit van de Europese Centrale Bank (ECB) om de rente – voor het eerst – tot 0 procent te verlagen en nog meer staatsobligaties op te kopen.
Mario Draghi – bijnaam Super Mario– stond al lang onder druk om nieuwe maatregelen te nemen. De Europese economie heeft het moeilijk: de groei houdt niet over en de inflatie zeer laag. Die combinatie is gevaarlijk.
Het antwoord van de ECB was: de markten overspoelen met goedkoop geld in de hoop de economie zo aan de praat te krijgen. Banken die geld bij de ECB stallen moeten daar nog meer voor gaan betalen.
Weinig zoden
Het punt is: tot nu toe zette dat beleid weinig zoden aan de dijk. De verwachting is ook niet dat deze nieuwe stap veel effect heeft. Draghi zelf denkt daar anders over. Hij meent dat het beleid van de ECB in ieder geval erger heeft voorkomen. Dat is lastig te bewijzen.
De gevolgen voor consumenten zijn wel goed in kaart te brengen. De verwachting is dat de rente op spaarrekeningen verder daalt. De bank verandert daardoor langzaam maar zeker in een oude sok.
De combinatie van inflatie en vermogensrendementsheffing hollen het spaargeld uit. Want het kabinet gaat er nog steeds van uit dat iedereen 4 procent rendement op zijn vermogen haalt. Dat is een gotspe.
Problemen
Pensioenfondsen komen door het besluit dieper in de problemen. Het aantal fondsen met een te lage dekkingsgraad zal vermoedelijk stijgen, waardoor de korting van pensioenen weer een stap dichterbij is gekomen.
De toch al lage hypotheekrente zal waarschijnlijk verder dalen. Het is de verwachting dat de huizenprijzen daardoor verder stijgen. Goed nieuws voor mensen die de waarde van hun huis zagen verdampen tijdens de crisis. Kopers kunnen immers meer lenen.
Maar er is een keerzijde: in steden als Amsterdam en Utrecht vertoont de huizenmarkt al tekenen van oververhitting. Dat kan leiden tot het ontstaan van een nieuwe zeepbel.
Mondjesmaat
De vraag is hoe het nu verder moet. De bodem van de gereedschapskist van Draghi is bereikt. Hij riep overheden eerder al op zelf meer geld uit te geven en belastingen te verlagen. Dat doen ze mondjesmaat. Tegelijkertijd neemt het goedkope geld de prikkel weg bij landen om hun economie te hervormen en competitiever te maken.
Europa raakt zo steeds verder van huis. En een oplossing is niet in zicht.