Gaat het echt zo slecht met Tesla?

Tesla snijdt fors in het personeelsbestand. Gaat het slecht met het bedrijf of is er iets anders gaande?

De Amerikaanse autoproducent Tesla ontslaat wereldwijd zo’n 10 procent van het personeelsbestand. Dat meldde Bloomberg maandag 15 april op basis van een interne mail van CEO Elon Musk. Van de ruim 140.000 werknemers zouden er zo’n 14.000 worden ontslagen.

Combineer dat met de meest recente verkoopcijfers en een doemscenario lijkt zich af te tekenen.

Tesla heeft namelijk het slechtste kwartaal in jaren achter de rug. In de eerste drie maanden van dit jaar werden zo’n 387.000 auto’s afgeleverd aan klanten, ruim 8,5 procent minder dan een jaar eerder.

Over heel 2023 behaalde Tesla een brutowinst van 17,7 miljard dollar. Dat was een daling van 15 procent vergeleken met een jaar eerder, zo blijkt uit de jaarcijfers van het merk.

Is het echt zo erg?

Maar achter de cijfers schuilen minder problematische factoren. Zo blijkt dat de gedaalde winst vooral te maken had met de prijsverlagingen die het merk doorvoerde om de concurrentie aan te kunnen gaan met auto’s van Chinese merken. Ook werd er flink meer uitgegeven aan research en ontwikkeling, onder meer voor de gehypete Cybertruck.

Tegelijk blijkt dat de winstmarge van Tesla nog altijd rond de 18 procent ligt, ruim hoger dan vrijwel alle andere autoproducenten. Dit toont aan dat Tesla er de afgelopen jaren in is geslaagd om veel efficiënter te produceren. Ter vergelijking: BMW zit op 10 procent, Volkswagen rond de 7 procent.

De efficiëntieslag blijkt ook uit het jaarverslag van Tesla. Terwijl de operationele uitgaven van Tesla in 2023 met 22 procent stegen tot 8,8 miljard dollar, daalden de productiekosten per auto afgelopen jaar.

Zijn de ontslagen dan een teken van efficiëntie?

Tesla staat erom bekend dat het heel daadkrachtig werkt aan efficiëntieverhoging in de productielijnen, wat ertoe leidt dat steeds meer met robots en minder door mensenhanden wordt geproduceerd.

Dit kan een deel van de ontslagen verklaren. Maar omdat Tesla notoir ontransparant is in de communicatie, zijn er nog veel onduidelijkheden over de ontslagen. Zo is het onduidelijk waar de ontslagen zullen plaatshebben. Daarnaast is al langer bekend dat er voor de fabriek in Berlijn juist nog veel werknemers worden gezocht.

Dus de krimp is gepland?

Deels wel. Zo werd de ‘aanzienlijk lagere’ productie van nieuwe auto’s dit jaar al vooraf aangekondigd. Het merk bevindt zich naar eigen zeggen in een overgangsfase tussen twee grote ‘groeigolven’. Die eerste golf werd vertegenwoordigd door de Model 3 en Model Y (vorig jaar de best verkochte auto ter wereld). Maar die modellen zijn toe aan de tweede helft van hun levenscyclus.

In 2025 verwacht Tesla een tweede groeigolf dankzij de introductie van een nieuw platform. Daarop zou onder meer de langverwachte betaalbare Tesla moeten komen te staan, met een prijs van rond de 25.000 euro. Of die auto er daadwerkelijk komt, is overigens nog afwachten. Reuters meldde eerder deze maand dat het model geschrapt zou zijn, een bericht dat door Musk werd ontkracht op X.

Hoe staat het bedrijf ervoor op de beurs?

Tesla is een bedrijf dat zich weinig aantrekt van beurskoersen of kwartaalcijfers. Het merk is voor 20,5 procent in handen van een van de rijkste personen ter wereld, die er niet voor terugdeinst om aandelen op te kopen om de marktwaarde te versterken.

Die houding heeft het merk een soort superkracht gegeven die nog altijd reflecteert in de waarde op de beurs. De marktwaarde van het bedrijf staat op 506 miljard dollar (omgerekend 476 miljard euro). Ruim meer dan producenten met een veel groter marktaandeel zoals Toyota (311 miljard), Mercedes (80 miljard), Volkswagen of BMW (beide 68 miljard).

Een deel van die marktwaarde wordt verzekerd door de sterke positie van Tesla als batterijproducent en de eerdergenoemde zeer gezonde marges.

Ook maakt het bedrijf ‘gratis geld’ dankzij de verkoop van emissierechten. Tesla krijgt jaarlijks zo’n 1,8 miljard dollar van grote autofabrikanten als Volkswagen, Honda en Stellantis.

Het puur elektrische automerk krijgt dat geld – omgerekend zo’n 1,7 miljard euro – door het verkopen van CO2-emissierechten aan autofabrikanten die achterlopen op het gebied van elektrificatie. Die producenten betalen boetes wanneer de gemiddelde CO2-uitstoot van verkochte auto’s boven een bepaald maximum uitkomt.

Sinds 2009 ontving het merk volgens Bloomberg al bijna 9 miljard dollar van de concurrentie. Door de certificaten van Tesla over te nemen – die het merk zelf niet nodig heeft omdat geen enkele Tesla tijdens het rijden CO2 uitstoot – kan de concurrentie auto’s op benzine of diesel blijven verkopen.

Maar nu andere grote bedrijven die achterstand inlopen, zal deze bron van inkomsten op termijn wel afnemen.

Dus het gaat lang niet zo slecht?

Het merk kan zich kortom een stootje veroorloven om daarmee de concurrentiepositie te verbeteren. Al eerder uitte Musk grote zorgen over de komst van Chinese concurrentie. Het afslanken en optimaliseren van de productiecapaciteit lijken een logisch antwoord daarop.

Alle factoren bij elkaar opgeteld, ziet het ernaar uit dat de ontslagronde bij Tesla dus niet een ongezonde krimp reflecteert, maar eerder een gezonde basis moet leggen voor de toekomst.