Wie straks onverwacht een schuld erft, kan dat ongedaan maken. Maar ook nu is te voorkomen dat u ervoor opdraait.
Het klinkt goed, een erfenis krijgen. Helaas valt het soms tegen: zeker in crisistijd komt het vaker voor dat een erfenis schulden bevat. Dat is pas een probleem als de schulden groter zijn dan het geërfde vermogen. In dat geval moet de erfgenaam het verschil betalen. Ziet een erfgenaam deze situatie aankomen, dan ligt het voor de hand de erfenis te verwerpen: hij ontvangt dan niets, maar is ook niet aansprakelijk voor de schulden.
Bij twijfel over het saldo bestaat de mogelijkheid de erfenis met een voorbehoud (‘beneficiair’) te aanvaarden. De erfgenaam laat dan eerst een boedelbeschrijving opmaken. Blijkt daaruit dat de opbrengsten groter zijn dan de schulden, dan krijgt hij het positieve saldo alsnog. Dit gebeurt natuurlijk pas als alle schulden zijn betaald.
Te laat
Soms is het te laat en heeft de erfgenaam de erfenis met schuld al zonder voorbehoud (‘zuiver’) aanvaard. Dat kan hij doen met een verklaring bij de griffie van de rechtbank. Maar ook door zich te gedragen als erfgenaam, door spullen van de overledene te verdelen of mee te nemen, diens huis leeg te ruimen of te verkopen, of rekeningen te betalen.
Het regelen van de uitvaart en betaling van de uitvaartkosten leiden niet tot aanvaarding zonder meer. Dat geldt ook als erfgenamen in bijvoorbeeld een verpleeghuis de woning leegruimen om plaats te maken voor een nieuwe bewoner.
Is de erfenis eenmaal zonder voorbehoud aanvaard, dan kan de erfgenaam dit niet meer terugdraaien. Dat is zuur, zeker als deze er niet goed bij heeft stilgestaan of een inschattingsfout maakte en de schulden niet zag aankomen.
Wetsvoorstel
Staatssecretaris Fred Teeven (VVD) van Justitie schiet deze groep te hulp met een wetsvoorstel. Wie een onverwachte schuld erft en deze niet uit de erfenis kan voldoen, kan de kantonrechter straks vragen deze ongedaan te maken. Dit moet wel binnen drie maanden na de ontdekking gebeuren. Een voorwaarde is ook dat de erfgenaam bij aanvaarding van de erfenis niet op de hoogte was – of kon zijn – van de schuld.
Dit zou bij de rechter tot discussies kunnen leiden. Wanneer kon iemand in alle redelijkheid weten dat er een schuld was? Teeven noemt als voorbeeld van een niet te voorziene schuld een laat gevorderde eigen bijdrage voor een verpleeghuis. Een schuld die ontstaat doordat het huis van een overledene onverkoopbaar is en hypotheeklasten doorlopen, valt er niet onder. Erfgenamen behoren volgens Teeven te weten dat er een hypotheekschuld was.
Wie het zekere voor het onzekere wil nemen, doet er daarom altijd goed aan om op voorhand een erfenis beneficiair te aanvaarden. Niet alleen nu het wetsvoorstel nog niet is aangenomen, maar ook daarna. En daarnaast niet al te enthousiast te beginnen met bijvoorbeeld het verkopen van huis of inboedel.