Een beetje politicus wil ‘snoeien in het woud van regels’. Zijn of haar opvolger ook. Intussen zien ondernemers bitter weinig verbetering, schrijft Marijn Jongsma.
Hogeschool Saxion heeft in opdracht van de Tweede Kamer een onderzoek onder mkb-ondernemers uitgevoerd. De opdracht: hoe ervaren zij regeldruk? Het aantal deelnemers (39) is te beperkt om conclusies voor heel Nederland te kunnen trekken. Toch is er wel een rode draad te ontdekken, zegt onderzoeker Lesley Fisscher. De regeldruk wordt op een groot aantal terreinen ervaren. En het brengt voor ondernemers veel onzekerheid met zich mee: voldoe ik wel aan de regels? Moet ik een straks een boete betalen of een subsidie terugbetalen?
Marijn Jongsma (1969) is economisch redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over financieel- en macro-economische onderwerpen.
De mate van ervaren regeldruk verschilt uiteraard per onderwerp. Bovenaan: ziekte en verzuim. Daarbij gaat het niet alleen om complexe regels, maar ook om risico’s die de werkgever loopt. Op nummer twee: het meedoen aan aanbestedingen van de overheid en het aanvragen van subsidies.
Kracht van rapport zijn praktijkvoorbeelden
Het sterke aan het rapport zijn de voorbeelden die de ondernemers zelf hebben aangedragen. Zo is er een ondernemer die geen voetballende medewerkers meer in dienst neemt, vanwege het risico dat ze zich maandag ziek melden wegens een blessure. Andere ondervraagden kiezen voor inhuur van werknemers via payrollbedrijven. Duur, maar het risico van ziekte wordt niet meer door de ondernemer gelopen.
Een andere mkb’er wilde af van een werknemer die twee jaar in dienst was maar niet functioneerde. De benodigde procedure bij uitkeringsinstantie UWV ging onder meer over scholing en een andere werkplek, hoewel dit binnen het kleine bedrijf niet tot de mogelijkheden behoorde. De kosten van de onderbouwing, waarvoor een accountant werd ingehuurd, bedroegen 25.000 euro. Inclusief drie maanden doorbetaling kwam de totale rekening uit op 43.000 euro.
Klein bedrijf niet vergelijkbaar met multinational
Een ondernemer die subsidie aanvroeg voor de verduurzaming van het bedrijfspand nam wegens de complexiteit van de procedure een bureau in de arm. Dat kostte 5.000 euro, ofwel de helft van de uiteindelijke subsidie. Een ander is gestopt met het aanvragen van subsidies nadat hij 30.000 euro moest terugbetalen na een discussie met een ambtenaar. Om te kunnen profiteren van de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk moet gedetailleerd worden bijgehouden wie zich wanneer met welk deel van het onderzoek heeft beziggehouden. ‘Een onmogelijke bewijslast.’
Waar wringt de schoen? Een van de geïnterviewden slaat de spijker op de kop: ‘Je valt als kleine onderneming met ziekte en uitstroom onder exact dezelfde regelgeving als een bedrijf van 30.000 werknemers.’ Voor een onderneming met vijf werknemers komt doorbetaling bij ziekte harder aan dan bij een multinational. En wie geen afdeling personeelszaken of subsidie-aanvragen heeft, moet alles zelf doen of uitbesteden. Een goudmijn voor adviseurs natuurlijk, maar daar is regelgeving niet voor bedoeld.
Ervaringen nopen tot bescheidenheid
Wisten we dit niet allemaal al? Helaas wel. Werkgeversorganisaties en politici voeren al jaren een rituele dans uit rond de regelbrij. Er is zelfs een Adviescollege toetsing regeldruk (ATR), de opvolger van het in 2000 opgerichte Actal (Adviescollege toetsing administratieve lasten).
In 2017 schreef de vorige Actal-voorzitter Jan ten Hoopen dat het kabinet er verstandig aan zou doen om een (voorgenomen) vermindering van de regeldruk pas te melden als mensen er echt iets van merken. De ervaringen die Saxion heeft opgetekend, nopen tot grote bescheidenheid.