De Europese verkiezingen hebben Parijs en Berlijn een flinke opdoffer bezorgd. Radicaal-rechts groeide stevig, maar het ‘midden’ behoudt een ‘constructieve meerderheid’.
De verkiezingen voor het Europees Parlement waren genadeloos voor de leiders van de twee grootste lidstaten. De partijen van bondskanselier Olaf Scholz (SPD) en van de Franse president Emmanuel Macron (Renaissance) wisten in eigen land niet meer dan 15 procent van de stemmen te behalen.
Dat betekent dat de twee leiders zich nog slechts gesteund weten door één op de zeven van hun onderdanen. Dat is een wankele basis voor de Europese Unie, die het moet hebben van krachtdadigheid in een steeds grimmiger wereld.
Verkiezingen in Frankrijk over drie weken
De Franse president Macron schreef meteen na het bekend worden van de uitslag parlementsverkiezingen uit in Frankrijk. Al over drie weken (30 juni). Op 7 juli is de tweede ronde. Rassemblement National, de partij van Marine Le Pen, haalde bij de Europese verkiezingen ruim het dubbele aantal zetels van Macron, die met die verkiezingen in eigen land aan politieke harakiri lijkt te doen.
Een grote ‘ruk naar rechts’ was verwacht in Europa. Maar het ‘politieke midden’, oftewel de constructieve meerderheid, bleef overeind. De (links-)liberalen van Renew verloren fors, ook door de nederlaag van de partij van Macron, en moet het doen met 23 zetels minder (79).
Korte metten maken met vrienden Le Pen
De partij van Macron vormt de kern van de Renew-fractie, waarin ook VVD en D66 zitten. Macrons partijgenoot Valérie Hayer leidt Renew. Zij heeft gedreigd de VVD eruit te zetten, omdat de liberalen gaan regeren met de PVV van Geert Wilders, geestverwant van Marine Le Pen. Met de parlementsverkiezingen in Frankrijk op komst, zal de verleiding om korte metten te maken met vrienden van Le Pen alleen maar groter worden.
Ook de socialisten leden verlies (139 naar 137). De christendemocraten verstevigden hun basis flink en groeiden van 176 naar 185. Gedrieën krijgen zij 401 van de 720 zetels, ruim meer dan de helft.
De Groene partijen verliezen relatief de meeste zetels. Zij gaan van 71 naar 52. De fractie van Links (Met Partij voor de Dieren) gaat van 37 naar 36. Een fractie in het Europees Parlement moet minstens 23 zetels hebben en bestaan uit minimaal zeven partijen.
Nederland
Ook de definitieve Nederlandse uitslag is bekend. De PVV krijgt 1 zetel minder dan in de exitpoll van donderdag 6 juni (6 in plaats van 7) en Volt gaat van 1 naar 2.
Rechts kan in één klap de grootste zijn
Dan radicaal-rechts: de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) en Identiteit en Democratie (ID). De ECR – waarbij de SGP, de Belgische N-VA, de Italiaanse Fratelli d’Italia, het Spaanse Vox en PiS uit Polen zijn aangesloten – ging van 69 naar 73 zetels. ID (met PVV, Vlaams Belang, Rassemblement National en het Italiaanse Lega) won wel, maar niet zoveel als voorspeld. De fractie gaat van 49 naar 58 zetels.
Als deze twee fracties een nieuwe politieke groep vormen met de niet-gebonden parlementariërs (zoals AfD uit Duitsland, Vijfsterren uit Italië en Viktor Orbáns Fidesz uit Hongarije, 46 zetels in het nieuwe Parlement) en met de kleine nieuwkomers die nog niet zijn ingedeeld (54 zetels), zou die in één klap de grootste zijn.
Le Pen wil niets weten van AfD en andere pro-Russische partijen
De Hongaarse premier Viktor Orbán (Fidesz) en Le Pen hebben opgeroepen tot de vorming van zo’n rechts-nationalistisch verbond. Al wil Le Pen niets weten van AfD en andere pro-Russische partijen. Ook hun standpunten liggen vrij ver uiteen: Giorgia Meloni’s partij Fratelli d’Italia wil een Europese immigratie-aanpak, Le Pens Rassemblement en de PVV willen daarvan niets weten.
360 miljoen stemgerechtigden
Zo’n 360 miljoen kiezers in 27 lidstaten verdeelden tussen 6 en 9 juni de 720 zetels in het Europees Parlement. De Nederlandse afvaardiging in het Europees Parlement is met 31 relatief klein. De Duitsers hebben 96 zetels, de Fransen 81, de Italianen 76 en de Spanjaarden 61. De Europese opkomst was zo’n 51 procent.