Wat te verwachten van het rechts-radicale EU-pact?

Oud-premier van Tsjechië Andrej Babis, de Hongaarse premier Viktor Orbán en FPÖ-leider Herbert Kickl bij de presentatie van Patriotten voor Europa. Beeld: ANP

Nationalistisch-rechts heeft zich na de verkiezingszege in juni gehergroepeerd in het Europees Parlement. De Patriotten voor Europa vormen nu het derde blok, na de christen-democraten en socialisten. Kunnen ze ook macht uitoefenen?

Patriotten voor Europa heet het nieuwe grote blok op rechts in het Europees Parlement. De alliantie is op 30 juni in Wenen opgericht door het Hongaarse Fidesz, het Tsjechische ANO en de Oostenrijkse FPÖ. De alliantie stelt soevereiniteit tegenover ‘doorgeschoten Europese federalisme’.

Negen andere partijen sloten zich in de weken erna aan bij de drie founding fathers. Bijna allemaal zijn ze afkomstig uit de ID-fractie (Identiteit en Democratie), die ophoudt te bestaan. De patriotten zijn, kort door de bocht, ID plus Viktor Orbán.

Een paradoxale naam

‘Patriotten voor Europa’ lijkt een tegenstelling. Een patriot wordt immers gekenmerkt door vaderlandsliefde. Het woord is afgeleid van het Latijnse patria, vaderland. Pater betekent vader. Die vaderlandsliefde wordt aangewakkerd bij bezetting van een land door een vreemde mogendheid. En dat is precies hoe de ‘Patriotten voor Europa’ de Europese Unie zien. Als machtsbeluste bezetter die alle eigenschappen van een natie plat wil slaan met Brusselse directieven.

Zijn ze dan niet Patriotten tegen Europa? Dat is maar hoe je het bekijkt. In 2012 al gaf Thierry Baudet, toen nog bij zinnen, zijn HJ Schoo-lezing de titel Pro-Europa, dus tegen de Europese Unie. Het is in de ogen van de patriotten een misverstand dat je alleen voor Europa kunt zijn als je voor de EU bent. Brussel maakt geen onderscheid tussen de twee. EU = Europa. Maar volgens de Patriotten is minder EU juist heilzaam voor Europa.

Op twee na grootste fractie

Echt ‘nieuw’ zijn de Patriotten dus niet. Wat wel nieuw is, is hun omvang. Veel van de aangesloten partijen hebben (fors) gewonnen bij de Europese verkiezingen in juni. Met 84 Parlementariërs zijn de Patriotten de op twee na grootste fractie in het Europees Parlement, nog voor de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR, 78 leden) en het liberale Renew Europe (76).

In de iets minder rechtse ECR zijn de Fratelli d’Italia en het Poolse PiS de dragende krachten. En rechts van de Patriotten (ja, dat kan ook) komt er waarschijnlijk een kleine fractie met onder meer het Duitse AfD, onder de naam Soevereinen.

PVV’er wordt vicevoorzitter

Jordan Bardella (28) van het Franse Rassemblement National (RN) is voorzitter van de Patriotten. PVV’er Sebastiaan Stöteler is een van de vicevoorzitters. Bardella wordt geen premier van Frankrijk na het teleurstellende verkiezingsresultaat van zijn partij.

RN is met 30 afgevaardigden veruit de grootste binnen de club, gevolgd door Fidesz met 11, het Italiaanse Lega met 8 en ANO met 7. De FPÖ, Spanje’s Vox en de PVV brengen elk 6 leden in.

De groep bevat ook 3 leden van Vlaams Belang, 2 van Chega uit Portugal, 2 van Eed en Automobilisten uit Tsjechië, 2 van Stem van de Rede uit Griekenland, 1 van de Eerste Letse Partij en 1 van de Deense Volkspartij.

Ondemocratisch cordon sanitaire

Bardella wil ‘onze instellingen heroveren en ons beleid heroriënteren ten dienste van onze naties en volkeren’. Of dat lukt, is zeer de vraag.

In het Parlement zullen de Patriotten geen potten kunnen breken. Een ‘ondemocratisch cordon sanitaire’ gedragen door linkse en liberale partijen, zal de rechtse club proberen te weren uit de belangrijke posities in de 24 (sub)commissies van het Parlement, die amendementen kunnen aanbrengen op wetsvoorstellen van de Europese Commissie.

Ook zitten de Patriotten niet bij alle 0nderwerpen op één lijn. Dat bleek eerder deze week tijdens de inaugurele persconferentie, toen Stöteler op het podium benadrukte dat hij Oekraïne wil steunen zolang het oorlog is. Daarover verschilt hij dan van mening met zijn medepatriotten van Fidesz, Lega en FPÖ.

Schrijf u in voor onze ochtendnieuwsbrief

Abonneer u op de gratis nieuwsbrief EW Ochtend en start de dag scherp met de belangrijkste artikelen over politiek, economie en buitenland.