Zogenaamd door allerlei crises, maar eigenlijk door falend management is Schiphol van een populaire luchthaven een hell hole aan het worden. De staat en KLM zouden de vernietiging niet langer moeten accepteren en faciliteren, schrijft luchtvaartdeskundige Stijn de Vreede op EW Podium.
Stijn de Vreede (28) is student aan de TU Delft, werkt in de luchtvaart en bouwt aan een transparantere overheid met zijn start-up Pointiful.
EW Podium publiceert opinies van (vooral jonge) schrijvers, die vanuit eigen onderzoek of werkervaring bijdragen aan het debat. De artikelen reflecteren niet noodzakelijkerwijs de opvatting van de redactie.
De kater van de pandemie is groot voor vrijwel iedere reiziger. Brandstofprijzen en personeelstekorten maken het voor iedereen die de auto, de trein of het vliegtuig pakt deze zomer tot een hel. Maar vooral de rijen op Schiphol maken de Hollandse klungeligheid en meer nog het mismanagement internationaal berucht. En er komt maar geen actie, vanuit het ministerie, de Tweede Kamer of KLM blijven harde eisen of actie uit, en die zijn hard nodig om Schiphol, KLM maar vooral de reiziger te ontzorgen.
Mismanagement op Schiphol
Het is logisch dat luchthavens en spoorwegen na twee zware jaren niet genoeg personeel hebben, want veel werknemers waren een tijdlang overbodig en zijn iets anders gaan doen. Maar dat op het gebied van beveiliging de vraag en het aanbod gigantisch uit evenwicht zouden raken, kon het management van Schiphol al maanden zien aankomen: het aantal passagiers en de capaciteit zijn bij de vluchtplanning al bekend, dus het is de vraag waarom de leiding van Schiphol deze crisis niet kon tackelen.
Niet alleen op het gebied van beveiliging gaan er zaken fout, ook was er afgelopen week een grote storing in het bagagesysteem waardoor tienduizenden koffers niet bij hun eigenaar terechtkwamen. Schiphol was een van de favoriete overstapluchthavens voor buitenlandse reizigers, maar is in reputatie gekelderd naar een hell hole die je koste wat het kost wil vermijden.
Krimp als oplossing voor nodeloze problemen
Het lijkt steeds meer of de ondergang van Schiphol een controlled demolition is waarbij het ontbreken van functionerend management ervoor kan zorgen dat krimp opeens een oplossing wordt, zodat deze krimp politiek uit te leggen is als noodzakelijk. Terwijl dit in het Regeerakkoord Zekerheid en perspectief het uitgangspunt over de luchthaven was, en zowel KLM als Schiphol openstaat voor het duurzamer maken van de luchtvaart. Zo staat KLM al jaren in de top-3 van de Dow Jones Sustainability Index voor luchtvaartmaatschappijen.
De enige echte winnaar in dit hele verhaal is de klimaatlobby. De Urgenda-zaak en de stikstofcrisis waren grote doorbraken. De pijlen zijn scherp gericht op de luchtvaart, dus de chaos op Schiphol is hiervoor een goed moment om de winst te verzilveren. Greenpeace zit nog net niet met een bak popcorn te kijken naar de zwetende reizigers die wachtend in een partytent Schiphol staan te vervloeken. De strategie van de klimaat- en milieulobby is alles wat gebruik maakt van fossiele brandstoffen te demoniseren en kapot te maken. Alleen zien zij over het hoofd dat de mondiale transportsector verder reikt dan alleen Nederland, en dus alles wat er in Nederland wordt gesloopt, opkomt in het buitenland. Door KLM te beschadigen, worden maatschappijen van Golfstaten juist in het zadel geholpen om de markt op te pakken.
Lees ook dit commentaar van Eric Vrijsen: Kostbare krimp van Schiphol
De staat en KLM moeten het niet meer pikken
Voor oplossingen voor de problematiek op Schiphol moet je kijken naar wie de aandeelhouders en stakeholders zijn van de luchthaven: de staat is de grootste aandeelhouder van Schiphol, maar actie of ferme taal van de ministeries ontbreekt volledig. Ook is het een pijnlijk dossier waar men liever niet de vingers aan brandt.
Niet alleen de overheid heeft boter op haar hoofd in de aanpak van deze chaos, ook KLM durft de problemen niet te benoemen. Onze ‘blauwe trots’ slikt bijna alle maatregelen die Schiphol neemt en beschadigt zo te gemakkelijk haar imago. Zo liet KLM in juni 42 cityhoppers zonder passagiers terugvliegen om de luchthaven te ontzorgen. Slechtere reclame is nauwelijks te bedenken. Maar ook de nieuwe limiet aan het aantal zomervluchten lijkt KLM zonder problemen te accepteren.
Het is best te begrijpen dat KLM Schiphol liefst niet in een te kwaad daglicht zet, want ze hebben elkaar nodig. Maar er moeten toch grenzen zijn aan die veerkracht? Zo liet concurrent Emirates zien ook spierballentaal te gebruiken om de limiet aan vluchten dat door London Heathrow werd gesteld, aan te vechten. Emirates maakte in een uitgebreid en stellig persbericht bekend dat ze niet ging buigen voor wat haar werd opgelegd. Misschien moeten KLM’ers met omgekeerde KLM-vlaggen op pushback-trucks naar het Malieveld trekken om de nood duidelijk te maken.
Een falende CEO als Benschop was elders allang ontslagen
In 2006 wilde minister van Financiën Gerrit Zalm de luchthaven privatiseren. Dit is niet doorgegaan omdat men bang was dat tarieven een vlucht gingen nemen. Het plan kreeg een veto van de linkse coalitie in Amsterdam (mede-eigenaar van Schiphol) en heeft sindsdien niet meer op de agenda gestaan. In de huidige problematiek is een privatisering een potentiële oplossing, want vanuit commercieel oogpunt is de huidige problematiek niet te verkopen. Een CEO als Dick Benschop zou bij een groot bedrijf al lang de koffers hebben gepakt. Zodoende een goede kans voor de huidige minister van Financiën Sigrid Kaag om de krapte in de staatskas aan te vullen.
Lees ook deze column van Liesbeth Wytzes: Vliegschaamte is volkomen terecht
Uiteindelijk zorgen al deze problemen er voor dat Schiphol een speelbal is geworden van progressief opportunisme, ten koste van de Nederlandse economie. Daarom is het belangrijk om alle zeilen bij te zetten om de regering en KLM tot actie te dwingen. Anders zijn we onze nationale luchthaven – en waarschijnlijk ook de koninklijke luchtvaartmaatschappij – voorgoed kwijt. Dan moet koning Willem-Alexander maar bij Ryanair gaan vliegen.