De Partij voor de Dieren in Den Bosch vraagt de gemeente om de lokale Driekoningenoptocht niet langer te sponsoren als mensen blijven meelopen verkleed als ‘wijzen uit het Oosten’. De partij ziet daar racisme in, maar criminoloog Bart Collard weerspreekt dat op EW Podium.
De Bijbel vertelt het verhaal over de geboorte van Jezus. De ‘magiërs uit het Oosten’ hadden een ster zien opgaan en volgden deze naar Bethlehem, zo leert Mattheüs 2: 1-11. De westelijke christelijke traditie stelt dat het om drie koningen (of magiërs of wijzen) ging: Balthasar, Caspar en Melchior. Op 6 januari, Driekoningen, vieren veel christenen het bezoek van de drie aan baby Jezus. Omroep Brabant legt uit:
Bart Collard (1988) heeft een master opsporingscriminologie (NL) en een master contraterrorisme (Israël) afgerond. Momenteel schrijft hij een boek over desinformatie. Tevens werkt hij aan een proefschrift over islamitisch terrorisme aan de Universiteit Leiden.
EW Podium publiceert opinies van (vooral jonge) schrijvers, die vanuit eigen onderzoek of werkervaring bijdragen aan het debat. De artikelen reflecteren niet noodzakelijkerwijs de opvatting van de redactie.
Sinds 1930 wordt in Den Bosch een optocht gehouden met Balthasar, Melchior en Caspar. De drie wijzen uit het Oosten lopen, omringd door kamelen, schapen en paarden naar de kerststal in de Sint Jan waar ze het kerstkindje geschenken geven. De drie koningen worden vergezeld door een hofhouding en tientallen kinderen, de burgemeester, de bisschop en zelfs een carnavalsband.
Nu kan er best een punt worden gemaakt over de onwenselijkheid van het versieren en berijden van kamelen, zoals de Partij voor de Dieren doet. Maar het is ook belangrijk stil te staan bij de bewering van deze partij over vermeend racisme. De partij wijst erop dat bij de laatste viering van het feest – in 2020 – een koning als blackface was geschminkt, maar dat de organisatie heeft laten weten dat dit niet meer zal gebeuren. Toch zal volgens de partij dit jaar nog steeds sprake zijn van:
stereotypering van een persoon met zo bedoelde Aziatische kenmerken. In het contact met de stichting hebben wij verzocht om ook het Aziatische karakter te ontdoen van de onbedoelde kwetsende vorm, hier hebben wij zoals aangegeven helaas geen reactie op mogen ontvangen.
Schminken als racisme
De Partij voor de Dieren in Den Bosch diende schriftelijke raadsvragen in en voegde een foto bij waarop één koning te zien is met een mogelijk Aziatisch uiterlijk. Deze koning past naadloos in een Disneyfilm of musical. Hij draagt een mooi groen- en goudkleurig kostuum, met een goudkleurige hoed in de vorm van een tulband. De man heeft een grote sik en een lange, puntige snor. Overigens dragen de andere twee koningen soortgelijke kostuums en hoofddeksels.
Lees dit artikel op EW Podium van criminoloog Bart Collard: Nederland, wokeland? Een belangrijk boek
De partij deelde de foto ook op Facebook. Het begeleidende bericht begint met een rood uitroepteken. Daarna schrijft de partij: ‘Trigger warning racistische stereotypering op foto 2.’ Wellicht raken mensen ernstig gekwetst bij het zien van de foto en moeten ze daarvoor worden gewaarschuwd, zo lijkt het idee achter zo’n waarschuwing (‘trigger warning’).
De organisator van dezelfde optocht in een andere Brabantse stad, Tilburg, gaat intussen al overstag. Hij vertelt aan Omroep Brabant:
dat ze in Tilburg geen koningen meer schminken om mensen niet voor het hoofd te stoten. De Bossche organisator ziet dat ook wel zitten. Voor de zwarte koning is daar inmiddels al iemand gevonden die zwart is, maar voor de Aziatisch koning wordt zondag nog iemand geschminkt.
De Bossche Partij voor de Dieren reageert onder het eigen Facebook-bericht hoe racistisch het is dat een blank persoon wordt geschminkt als Aziatische koning.
Witte mensen schminken in een andere huidskleur is een racistische karikatuur (…). Wanneer de wens is dat mensen voor bepaalde rollen niet wit zijn, dan kunnen hiervoor niet witte mensen gevraagd worden om deze rollen te vervullen, of er wordt gekozen om witte mensen geen andere huidskleur/etniciteit aan te meten en af te zien van de racistische karikatuur, en de rol te laten spelen zonder schmink.
De Bossche organisator erkent dat het mooi zou zijn ‘als we iemand vinden die de Aziatische koning kan spelen en een huidskleur heeft die daarmee overeenkomt’. Deze redenering lijkt het einde voor de nodige carnavalskostuums en themafeesten.
Waarom mag een acteur geen passende huidskleur aannemen?
Waarom zou iemand niet een andere huidskleur mogen aannemen bij het spelen van een rol? Wat als het gaat om een historische persoon die een getinte huidskleur had?
Opmerkelijk genoeg vindt de Partij voor de Dieren het wel acceptabel om een blanke acteur een gekleurde rol te laten spelen zonder schmink. Vermoedelijk was het hek van de dam geweest als een blanke acteur de rol van bijvoorbeeld Martin Luther King zou spelen. Dit ligt in lijn met de woke-gedachte dat een acteur die niet trans is geen transgender mag spelen.
Of Balthasar, Melchior en Caspar ooit hebben bestaan en of zij de baby Jezus ooit hebben ontmoet, valt te betwijfelen. De Bijbel stelt niet hoeveel wijzen uit het Oosten Jezus bezochten. Hun namen en specifieke afkomst zijn onbekend. Als de wijzen van ver zijn gereisd en vanuit het Oosten kwamen, gezien vanaf Jeruzalem, dan waren ze waarschijnlijk afkomstig uit Azië. Is het niet juist inclusief dat de westerse traditie de drie wijzen projecteert met een donkere, een blanke en een getinte huidskleur? Dan kan geen groepering zich gediscrimineerd voelen omdat zij niet vertegenwoordigd is onder de drie koningen of wijzen.
De Partij voor de Dieren moet zich bezighouden met het thema waaraan zij haar bestaansrecht verleent: het beschermen van dierenwelzijn en het toewerken naar dierenrechten. Dit soort onzinnige schriftelijke vragen leidt daarvan af. Een blanke man schminken en een puntige snor geven zodat hij een Aziatische man voorstelt, is geen racisme.