Woke lijkt een betere wereld na te streven, maar blijkt een intolerante ideologie die radicale gelijkheid en een homogeen menstype nastreeft. Taal speelt een grote rol in de verspreiding van het woke-gedachtengoed, schrijft criminoloog Bart Collard op EW Podium.
Bart Collard (1988) heeft een master opsporingscriminologie afgerond. Momenteel volgt hij een master contraterrorisme in Israël. Tevens werkt hij aan een proefschrift over islamitisch terrorisme aan de Universiteit Leiden.
EW Podium publiceert opinies van jonge schrijvers, die vanuit eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het debat. Plaatsing hoeft geen redactionele instemming te betekenen.
Het wokisme probeert de taal te beheersen. Die beheersing is tweeledig. Ten eerste probeert woke ervoor te zorgen dat bepaalde woorden of uitdrukkingen uit de taal verdwijnen. De tactiek om dat te bereiken, is relatief eenvoudig. Sommige woorden of uitingen worden als racistisch, fascistisch, islamofoob, mysogien of anderszins discriminerend verklaard. Doordat er een taboe ontstaat op woorden als blank, negroïde, negerzoen, dames en heren, transgender, superieur en nationalistisch, probeert het wokisme mensen te bewegen om die woorden niet meer te gebruiken.
Er wordt een beroep gedaan op de deugdelijkheid van de mens in het algemeen en respect voor diversiteit in het bijzonder. Mensen hebben de neiging te willen deugen, althans om dat beeld van zichzelf te projecteren naar anderen. Wie eraan toegeeft om bepaalde woorden niet meer te gebruiken, gaat die woorden ook niet meer denken. Op die wijze probeert het wokisme de gedachten van mensen te beheersen.
Manipulatie van begrippen
Ten tweede wordt slim gebruik gemaakt van woorden die symboliseren waar woke voor staat. De term ‘woke’ betekent ‘wakker’. Wie niet woke is, heeft de ogen gesloten en slaapt dus. Wakker zijn heeft een meer positieve connotatie dan slapen. Daarnaast is woke naar eigen zeggen antifascistisch, antiracistisch, inclusief, divers, anti-homofoob, anti-transfoob, anti-nazistisch. Wie is dat nou niet? Kennelijk is iedereen dan feitelijk woke, zo lijkt de boodschap te zijn.
Lees ook het eerste artikel in deze serie over woke: Vinkjesgeest waart rond in Nederland
Tevens wordt hiermee gesuggereerd dat wanneer het wokisme wordt aangevallen, de criticus fascistisch, racistisch, homofoob, transfoob of nazistisch is, of een exclusieve en homogene samenleving nastreeft.
De gevolgtrekking is echter niet dat alleen de criticus een vijand van de radicaal gelijke wereld is, maar ook degene die zwijgt. Bij de protesten van Black Lives Matter dook regelmatig de slogan ‘white silence is violence’ op. Wie zwijgt past daarmee geweld toe, zo lijkt het idee te zijn. Door ‘woke’ als het enige goede te classificeren, is al het andere slecht. Iedereen die zich niet pro-woke uitspreekt, loopt het risico verbaal te worden aangevallen.
Samengevat verklaart woke twee soorten mensen tot paria’s:
- Mensen die een verkeerd woord hebben gebruikt of een verkeerde uitspraak hebben gedaan, waaromheen de wokisten ophef organiseren. Volgens auteur Douglas Murray liggen er door onze cultuur allerlei ‘tripwires’ (‘struikeldraden’) te wachten totdat iemand er per ongeluk tegenaan stoot. Wat volgt is een explosie van ophef;
- Mensen die niet meegaan in die ophef. Bijvoorbeeld omdat men de ophef bagatelliseert, sympathiseert met het slachtoffer van de woke-aanval, of simpelweg een nuchtere houding hanteert.
Een kritische wokewoordenboek
Om enig overzicht te houden over het sterk stijgende aantal woorden in de wokecontext schreef filosoof Floris van den Berg het Wokabulary, een kritisch wokewoordenboek. Van den Berg wijst erop dat wokies aan ‘taalzuivering’ doen: ‘het (agressief) opdringen van politiek correct taalgebruik door censuur en zelfcensuur’. Diversity officers fungeren als taalpolitie binnen bedrijven en organisaties. In de media fungeren ‘sensitivity readers’ als censors: ‘een persoon respectievelijk een groep aan wie een tekst wordt voorgelegd om vooraf te bepalen of die tekst voldoet aan de laatste eisen van politieke correctheid’.
Meer van Bart Collard voor EW Podium: Waarom een ‘woke-woordenboek’ hard nodig is
Het beheersen van taal is een machtig middel om menselijk gedrag te veranderen. Er wordt wel eens gezegd: wie de macht heeft, bepaalt de geschiedenis. Maar wie de taal heeft, bepaalt het heden en de nabije toekomst. George Orwell noemde de totalitaire taal uit zijn roman 1984 newspeak. Woketaal kan in het verlengde daarvan wokespeak worden genoemd. In wokespeak komen taal, moraal en regels samen. Het doel van die taal is om politieke macht te verwerven. De taal wordt ingezet om de moraal en waarheidsperceptie van mensen te beïnvloeden, om zo invloed uit te kunnen oefenen op wet- en regelgeving.
Wat waarheid is, verandert onder woke
Het gaat niet langer om wetenschappelijke metingen, maar om percepties op de waarheid – als inheemse indianenstammen stellen dat een tafel vier voetlengtes lang is, is dat volgens het wokisme niet minder juist dan om met een meetlint vast te stellen dat de tafel een lengte van 142,3 centimeter heeft. Sterker nog, dat de westerse wijze van meten als superieur wordt gezien aan andere kenmethoden, komt volgens woke voort uit het kolonialisme. Bij1 spreekt van de ‘kolonisatie van de wiskunde’.
Die relativering van de waarheid wordt consequent toegepast, tenzij het andersdenkenden treft. Andersdenkenden verspreiden desinformatie, aldus de ‘wakkeren’. Een sociale rechtvaardigheid gebouwd op wokisme wordt gezien als ‘goed’; wat contrasteert met woke is ‘kwaad’. Wokisten zien woke als waar, goed en het rechtvaardige; het heeft haast een religieus karakter.
Woke pretendeert met haar kernwoord ‘diversiteit’ te streven naar een heterogene samenleving. Het claimt het homogene, niet-inclusieve, karakter van de huidige samenleving te willen veranderen. Maar het wokisme is juist homogeen en niet-inclusief. Het geeft slechts ruimte aan mensen die precies denken wat in lijn is met de laatste versie van de woke-ideologie. Zelfs de woke-aanhanger die een week achterloopt met de nieuwste woketerminologie voor ‘transgender,’ loopt het risico om via een ‘tripwire’ een ontploffing teweeg te brengen.
Het vrije woord is de grootste vijand van woke
Woke probeert onze taal te beheersen. Enerzijds door woorden te verbannen, anderzijds door woorden die positief klinken, aan zichzelf te koppelen. Taal is een machtig wapen voor het beïnvloeden van de moraal, de wet en menselijk gedrag. Het vertrekpunt van de open samenleving, het vrije woord, is de grootste vijand van het wokisme. Luie, bange of zogenaamd deugende mensen accepteren zwijgend de boodschap van woke. Wie zijn mond opentrekt, of de pen ter had neemt, vormt een bedreiging voor de ideologie. Door kritische tegengeluiden te laten horen – zoals in dit project van EW, VrijLinks en de Spinozagroep bijvoorbeeld –, door woke te bekritiseren en tegelijk te ridiculiseren, kan het worden beteugeld.
Meer over de giftige werking van politieke correctheid: Vrijdenken bedreigd op universiteiten
Daarom valt woke de vrijheid van meningsuiting aan. En niet zonder succes. Durven mensen te zeggen wat ze werkelijk vinden, bijvoorbeeld van migratie, islamisme of onderwijs over transgenderschap aan scholieren uit groep 3 van de basisschool, in tijden waarin je daardoor het slachtoffer van de cancelcultuur kunt worden? Waarin je mond opentrekken kan betekenen dat je allerlei beschuldigingen naar je hoofd geslingerd krijgt of op het matje mag komen bij je werkgever?
Een brede aanval op het wokisme
Wat nodig is, is een brede aanval – met de pen en het woord – op het wokisme. Werkgevers en zakenpartners zouden niet zonder meer moeten toegeven aan hun angst voor ‘guilt by association’ of de nieuwste vorm van woke-ophef over hun werknemer of een zakenrelatie. Taal zal zich altijd ontwikkelen, maar aan eisen van intolerante woke-aanhangers om de taal aan te passen aan de laatste wijzigingen van politieke correctheid mag niet worden toegegeven.
Dit artikel is het tweede in een serie verdiepende stukken over diverse aspecten van ‘woke’, die EW Podium sinds vorige week elke woensdag in mei en juni publiceert, in samenwerking met VrijLinks en de Spinozagroep.