Technologie heeft ons gedrag veranderd, maar zijn we nog wel gelukkig met de nieuwe, digitale omgangsvormen? We zijn al tientallen jaren online, dus is het hoog tijd voor digitale etiquette. Zo verloopt het sociale verkeer nog soepeler, schrijft tech-deskundige Aaron Mirck op EW Podium.
Aaron Mirck (1989) schrijft en spreekt over technologie, tijdgeest en media. Hij studeerde Nederlands en politicologie. Hij werkte als journalist, als pr-consultant voor overheidscampagnes en tech-start-ups en was co-founder van technologiebedrijf Presscloud. In 2021 verscheen zijn poëziedebuut: Dit Algoritme Deugt Niet.
EW Podium publiceert opinies van jonge schrijvers, die vanuit eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het debat. Plaatsing hoeft geen redactionele instemming te betekenen
Technologie verandert gedrag
We leven in een wereld waarin slimme technologie ervaringen beïnvloedt en vormgeeft. Dat technologie (negatieve) invloed heeft op ons gedrag, hebben we niet altijd door. We staan er niet of onvoldoende bij stil dat we ons online vaak anders gedragen dan we offline zouden doen.
Zouden we onze sportprestaties en vakantiefoto’s printen en op het schoolplein uitdelen omdat we hopen dat onze vriendjes hun duimen opsteken en alles leuk vinden? Gingen we vroeger met wildvreemden in discussie en lieten we deze discussies – zoals op Twitter – escaleren? Zou je in ‘het echt’ midden in een gesprek opeens weglopen, zoals dat op Whatsapp of dating-apps geregeld gebeurt? Welke collega of leidinggevende stuurde jou vroeger op zondag een telegram – de analoge variant van een appje – om je te vragen of je nog naar een bepaald document kan kijken? Als we dat gedrag offline niet oké vonden, waarom online dan wel?
Het antwoord op die vraag laat zich raden: online durven we ons anders te gedragen dan offline. Dat komt doordat we onze gesprekspartner niet meer in de ogen hoeven te kijken, waardoor sociale normen vervagen of simpelweg verdwijnen. Wie online bestelt, heeft vaak geen zicht op de distributiecentra waar werknemers amper een bestaansminimum verdienen. Om nog maar te zwijgen van de bezorgers die onverzekerd gevaarlijk werk doen. Het is makkelijker om in een chatgesprek weg te lopen dan in een fysiek gesprek.
Vijf digitale principes
Samen met Sanne Kanis schreef ik het boek Niet appen tijdens het eten, waarin we online-etiquette formuleren. Het voert te ver om de dertig digitale etiquetteregels uit het boek hier te delen. We kwamen tot de conclusie dat er vijf digitale principes zijn die je richting geven als je twijfelt over de juiste omgangsvorm. Je kan elke (huidige en toekomstige) situatie toetsen aan deze digitale principes.
1. Zou ik dit offline ook doen?
We hebben allemaal bepaalde ethische regels, normen en waarden, voor het dagelijks leven. Die regels gelden als het goed is niet alleen offline, maar ook online. Wees vasthoudend en stel jezelf altijd de vraag: zou ik dit ook face-to-face doen? Zou ik echt tijdens een vergadering een brief schrijven aan mijn vrienden? Als het antwoord nee is (en dat zou het moeten zijn), dan zou je dat ook niet online moeten doen.
2. Kan dit ook zonder technologie?
Je kan alles online bestellen. Je kan 24 uur per dag naar je scherm kijken. Je kind kan de hele dag gamen. Of vloggen. Maar maakt ons dat gelukkiger? Vraag je af of technologie nodig is of dat je het ook zonder afkan. Zo blijft er meer ruimte over voor ontmoetingen met vreemden, mysterie, spontaniteit en verveling. Kortom: alles wat ons mens maakt. Met andere woorden: klik, scroll, swipe, bestel en stream – maar wel met mate.
Meer op EW Podium over dit onderwerp: Vertrouw eens wat minder op innovatie
3. Breng ik mezelf of anderen in gevaar?
Ben je wel voorzichtig genoeg? Zoals je een huissleutel hebt en je kostbare bezittingen niet laat rondslingeren maar veilig opbergt, zo zou je ook moeten omgaan met je digitale bezittingen. Het is tijd voor een goed wachtwoordbeheer of het gebruik van tweestapsverificatie. Zorg ervoor dat je geen onnodige privacyrisico’s loopt door niet al je informatie online te delen. Respecteer de privacy van anderen, bijvoorbeeld door vrienden niet te taggen in foto’s, niet zomaar foto’s van je kinderen te posten of je date niet te uitgebreid te googelen.
4. Houd ik genoeg rekening met anderen die ik niet zie?
Koop niets bij bedrijven die magazijnmedewerkers uitbuiten (zoals Amazon of Bol) en bestel geen eten bij bedrijven die hun bezorgers als ‘zzp’ers’ behandelen (Uber Eats). Tijdens een concert staan er ongetwijfeld mensen achter je; verpest hun concert-ervaring niet door het complete concert vast te leggen op je telefoon. Kijk verder dan je neus lang is. Er zijn in deze steeds digitalere wereld altijd mensen die je over het hoofd kan zien. Probeer daarbij stil te staan.
5. Zou ik zelf zo behandeld willen worden?
Wat jij niet wil dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet. Zo simpel was het en is het nog steeds. Behandel anderen online ook met het respect dat je zelf zou willen ontvangen: op social media, in dating-apps en tijdens vergaderingen, door op tijd te komen, vriendelijk te zijn en communicatief. Houd rekening met anderen: ‘ghost’ je date niet door plots te verdwijnen zonder iets te zeggen, leen (Netflix-)wachtwoorden van anderen niet uit aan derden en beperk werkmails en -apps tot kantoortijden, zodat anderen echt kunnen ontspannen.
Lees ook van Aaron Mirck: Zonder tech-kennis stevent Rutte IV af op volgend toeslagenschandaal
We hopen dat de lezer deze vijf principes onthoudt en toepast in het dagelijks leven. Zij zorgen ervoor dat je je niet asociaal gedraagt en het sociale verkeer zo soepel als mogelijk verloopt. Net zoals we op de weg verkeersregels hebben om botsingen te voorkomen, biedt digitale etiquette helderheid en richting in het sociale verkeer. Ook als dat sociale verkeer over een poosje verloopt via een app die nu nog niet uitgevonden is.
Aaron Mirck en Sanne Kanis schreven het boek Niet appen tijdens het eten – en andere onmisbare regels voor het digitale tijdperk (BOT uitgevers), dat vandaag verschijnt.