Het is tijd voor een existentieel debat over de toekomst van Suriname, maar in Nederland raakt dit gesprek ondergesneeuwd door discussies over het koloniale verleden. Dat schrijft de Surinaams-Nederlandse antropologiestudent Eva Koemar op EW Podium.
Vrijdag 17 februari was ik op het Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo, waar het protest tegen de regering-Santokhi escaleerde tot een roofpartij en de bestorming van het parlement. Het lage vertrouwen in de regering speelt breed onder de bevolking, vertelden Surinamers die ik de afgelopen maanden sprak voor mijn antropologiescriptie. Ook velen die president Chan Santokhi steunden, zijn teleurgesteld.
Eva Koemar (1997) is een Surinaams-Nederlandse masterstudent culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. In Paramaribo onderzoekt ze de sociaaleconomische effecten van de olie die in 2020 voor de kust gevonden is.
EW Podium publiceert opinies van (veelal beginnende) schrijvers, die vanuit eigen onderzoek, expertise of werkervaring bijdragen aan het debat. De opinies hoeven niet overeen te komen met die van de redactie.
Dit komt deels omdat hij onpopulaire maatregelen doorvoert. Neem de stop van subsidies op brandstofprijzen, die is opgedragen door het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Bezuinigingen zijn inderdaad nodig om de staatsschuld van ruim 7 miljard af te lossen, maar het wekt wrevel hoe Santokhi dit koopkracht eroderende beleid uitvoert. Hoewel het IMF toestond de subsidies in drie termijnen af te bouwen, koos de president om dit in twee stappen te doen. ‘Waarom moet je het volk zo tergen?’ vroeg Santokhi’s biograaf en oud-supporter Ashwin Ramcharan zich af bij diasporastation Radio Awaaz.
Een teleurstellende president en structurele problemen
Een ander pijnpunt is het onvermogen van de president om met het volk te communiceren. Hij komt gesloten over, gaat vaak op dure diplomatieke reizen en benoemt vertrouwelingen op belangrijke posten. Dit laatste deed de vorige president Desi Bouterse ook, maar Santokhi voerde campagne als dé kandidaat tegen nepotisme en daarom steekt dit gedrag extra. Hij verbrak zijn belofte om als president een einde te maken aan de corruptie. De regering en haar burgers raakten de afgelopen tweeënhalf jaar steeds verder van elkaar vervreemd.
Lees meer over de politieke situatie in Suriname: beoogd leider Santokhi moet in zee met drugsbaas Brunswijk
Daarnaast kent het land structurele problemen die onvoldoende besproken zijn. Leerlingen vallen flauw omdat ze zonder brood naar school zijn gestuurd, ziekenhuizen kampen met een tekort aan personeel en medische hulpmiddelen, en het land verliest dagelijks inkomsten aan zijn onderbelaste goudindustrie. Dit laatste falen is geen toeval: vicepresident Ronnie Brunswijk is de grootste aandeelhouder in de Surinaamse goudsector.
Suriname begint urgentie te voelen, maar diaspora nog niet
‘We lijden in Suriname aan short term memory loss,’ zei een deelnemer aan mijn scriptie-onderzoek. ‘We zijn eventjes boos, kleine groepjes gaan de straat op, en daarna zijn we alles weer vergeten.’ Een andere deelnemer zei: ‘Mensen gaan niet zo één-twee-drie de straat op. Ze hebben broodvrees. Ze willen niet dat hun werkgever ziet dat ze protesteren.’ Deze zorg lijkt te zijn weggevallen. De groep die zich vorige week mobiliseerde, was voor Surinaamse begrippen ongekend groot. Het aantal aanwezigen werd in de duizenden geschat.
Wat in Paramaribo een vreedzaam protest moest worden, liep uit op een bestorming van het parlementsgebouw. In Suriname is de onvrede over de regering en diens vriendjespolitiek enorm. #Nieuwsuur pic.twitter.com/ioPMYJt38u
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) February 18, 2023
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De samenleving begint de urgentie te voelen. Alles wordt duurder, de criminaliteit neemt toe. Wie het zich kan veroorloven, sluit zich op in een gated community of vertrekt naar Nederland of de Verenigde Staten. Dit zou een keerpunt moeten zijn, nu er nog tijd is. Toch lijken nog onvoldoende mensen zich hiervan bewust, vooral binnen de diaspora in Nederland.
Lees ook deze reportage van Gerlof Leistra: Het ware gezicht van Suriname
Tijd om over toekomst te praten
Als boven Paramaribo helikopters cirkelen, er gewapende eenheden patrouilleren en, zoals vorige week, een avondklok is ingesteld, dan is het tijd om het over de toekomst van Suriname te hebben. Niet alleen over het koloniale verleden of problemen die op korte termijn het nijpendst zijn, maar ook over wat het land te wachten staat als de productie niet toeneemt, spookambtenaren niet naar huis worden gestuurd en het volk geen integere leiders kent.
We moeten hier een existentieel debat over voeren, als laatste fase van emancipatie van het sinds 1975 onafhankelijke Suriname.