Roberta Haar verkent in een ingezonden opinie wat een presidentschap van Kamala Harris voor Europa zou kunnen betekenen.
Klik hier voor het Engelstalige origineel van dit artikel
Hoewel we alleen maar kunnen raden wat voor soort wereldleider de Amerikaanse vicepresident en Democratische presidentskandidaat Kamala Harris zal zijn, kunnen we met iets meer zekerheid zeggen wat haar agenda zou kunnen inhouden. Net als Joe Biden moet Harris omgaan met de populistische, protectionistische en anti-interventionistische sentimenten die tegenwoordig in het Amerikaanse volk opborrelen. Sentimenten die Donald Trump heeft aangewakkerd en uitgebuit voor politiek gewin. De realiteit van de stemming van het Amerikaanse electoraat en de huidige gevaren op het wereldtoneel, zullen van invloed zijn op Harris’ agenda voor het buitenlands beleid.
Handelsoorlog afzwakken
Harris’ manier van omgaan met de populistische, protectionistische en anti-interventionistische gevoelens in Amerika, zal meer op die van Joe Biden lijken dan op die van andere recente Democratische presidenten, Barack Obama en Bill Clinton. Zij streefden allebei het naoorlogse liberale vrijhandels- en multilaterale model na. Harris zal ook zeker het China-beleid van de regering-Biden voortzetten, waaronder het derisken van toeleveringsketens en het toewerken naar technologie-inperking (wat overigens veel lijkt op het beleid van Trump). Maar ze zou de handelsoorlog kunnen afzwakken. Deze speculatie is gebaseerd op het feit dat ze als Senator kritiek had op hoe Trump Peking benaderde. Tijdens het vicepresidentsdebat van 2020 zei ze tegen vicepresident Mike Pence dat Trump ‘die handelsoorlog had verloren’ en dat zijn importtarieven de Amerikaanse economie schaadden, zonder dat er een nieuw evenwicht in de relatie tussen de Verenigde Staten en China was bereikt.
Voortzetting van een derisking-beleid – risico’s terugbrengen – betekent ook dat Harris naar verwachting de huidige aanpak van technologische veiligheid zal handhaven. Dat betekent streven naar een Amerikaans overwicht in opkomende technologieën, wat Europeanen zeker als negatief zullen ervaren. Dit zal het continueren van investeringen in de Amerikaanse productie van geavanceerde technologieën zoals halfgeleiders inhouden, en weerstand tegen technologische regelgeving die voornamelijk wordt bepleit door de Europese Unie. En bereidheid om de grenzen te vervagen in kwesties variërend van gegevensverzameling tot militaire toepassingen van kunstmatige intelligentie, allemaal in het belang van de nationale veiligheid.
Gemengd beeld
Op het gebied van mondiale veiligheid zal ze waarschijnlijk het beleid van Joe Biden voortzetten. Op de veiligheidsconferentie in München in 2022 zei Harris dat de NAVO ‘de grootste militaire alliantie is die de wereld ooit heeft gezien’ en dat de Amerikaanse steun aan artikel 5 – een aanval op één lidstaat is een aanval op allen – ‘ijzersterk’ en ‘onaantastbaar’ is. Op de Ukraine Peace Summit in 2023, de top waar ze de Oekraïense president Volodymyr Zelensky ontmoette, riep Harris op tot een ‘rechtvaardige en duurzame vrede’. In haar DNC-toespraak, voor de Democratische Nationale Conventie, zei Harris dat ze ‘ervoor zou zorgen dat de Verenigde Staten hun leiderschap in de wereld niet uit handen geeft’. Ze sprak ook vol vertrouwen over ‘sterk staan met Oekraïne en onze NAVO-bondgenoten’. Geruststellende beleidsstandpunten voor de Amerikaanse bondgenoten in Europese hoofdsteden.
Over het geheel genomen zal een regering-Harris (net als die van haar voorganger) dus waarschijnlijk zowel duisternis als licht brengen voor de Europeanen, omdat ze een ‘flexilaterale aanpak’ volgt. Die legt de nadruk op de Amerikaanse belangen in economisch concurrentievermogen en herstelt tegelijkertijd de multilaterale veiligheidsbanden met de traditionele bondgenoten in Europa en Azië. Onderwerpen die het REMIT Consortium serieus onderzoekt.
Zal ze winnen?
Als je al deze dingen over Harris weet, leidt dat tot de volgende vraag: hoe waarschijnlijk is het dat ze zal winnen? Helaas is het Amerikaanse electoraat nogal gesloten en brengen mensen te veel tijd door in digitale echokamers waar ze waarschijnlijk geen andere meningen tegenkomen. Dit betekent dat de verkiezingen zullen draaien om een paar plaatsen waar mensen minder in hun eigen bubbel zitten, namelijk in de zeven battleground states.
Uiteindelijk is er dus maar een beperkte hoeveelheid mensen die de volgende president zal kiezen. Dat zet de Europese leiders ertoe aan zich in te dekken. Zo’n twintig Europese ambassadeurs kwamen naar de Republikeinse Nationale Conventie in Milwaukee om hun gezicht te laten zien en trouw te betuigen aan Trump. Trumps keuze voor J.D. Vance, senator van Ohio, als zijn vicepresidentskandidaat, versterkt de angst dat de isolationistische vleugel van de partij in opkomst is. Tijdens zijn campagne voor de Senaat in 2022 zei Vance bijvoorbeeld dat het hem ‘geen moer kon schelen wat er in Oekraïne gebeurt’.
Amerika hopeloos verdeeld
Eerder schreef ik, na mijn zomervakanties in South Dakota, over diepe verdeeldheid en over de mensen die me vroegen of de Verenigde Staten op de rand van burgeroorlog staan. Mijn Nederlandse lezers zullen blij zijn om te horen dat de spanningen dit jaar minder leken, met meer uitingen van nabuurschap en vrijgevigheid. Ik woonde een bijeenkomst bij van het American Legion, waar de veteranen Happy Birthday voor mij zongen en daarna een eerbetoon aan mijn moeder brachten, die 6.000 uur vrijwilligerswerk deed. Al meer dan 18 jaar rijdt mijn moeder zieke veteranen naar hun doktersafspraken en sinds ze met pensioen is, ontvangt ze hen elke ochtend in de plaatselijke veteranenkliniek. Mijn moeder gelooft dat opofferingsgezindheid en edelmoedigheid niet voor watjes zijn.
Door deze waarden en kwaliteiten zal evenwicht komen in de Amerikaanse politiek en hersteld worden wat vaak hopeloos verdeeld lijkt. Zij vormen ook de basis van de overtuiging dat Amerika een kracht ten goede kan zijn. Als de volgende Amerikaanse president dit simpele idee omarmt – dat Amerika een kracht ten goede kan zijn – zal dat een belangrijke eerste stap zijn naar moreel en effectief leiderschap voor Amerikanen en hun bondgenoten, inclusief die in Europa.
Dan nog een laatste anekdotische opmerking over dat Harris die effectieve leider zou kunnen zijn. Mijn jonge zoon, die na het debat tussen Biden en Trump niet meer wilde stemmen, heeft deze week zijn stemvolmacht ingevuld. Het lijkt erop dat de gebeurtenissen van de afgelopen maanden hebben geleid tot verschuivingen in het perspectief van jonge kiezers.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
