Gaan de sociale wetenschappen kapot door ideologische gedrevenheid en de strijd voor sociale rechtvaardigheid? Die vraag staat centraal nadat drie Amerikaanse wetenschappers er in slaagden onzinartikelen te publiceren in feministische tijdschriften.
Een pleidooi om bij bodybuilding een categorie te introduceren voor mensen met overgewicht, een herschreven hoofdstuk van Mein Kampf vol feministische termen en een veldstudie van de ‘verkrachtingscultuur’ onder honden in een park die zou bewijzen dat mensen onbewust heteroseksuele normen opleggen.
Lees ook dit stuk van Sebastien Valkenberg
Van safe space tot inclusie: het lexicon van de social justice warriors
Het zijn allemaal artikelen die dit jaar verschenen in keurige wetenschappelijke bladen. En het blijkt allemaal onzin.
‘Ideologie corrumpeert’
Op 3 oktober maakten de Amerikaanse wiskundige James Lindsay, literatuurwetenschapper Helen Pluckrose en filosofieprofessor Peter Boghossian bekend de nonsensartikelen te hebben geschreven om te bewijzen dat de sociale wetenschappen ‘gecorrumpeerd’ zijn; meer en meer zou de wetenschappelijke kwaliteit het afleggen tegen ideologie en de wens allerlei onrecht te bestrijden met wetenschap.
De kritische wetenschappers richten zich vooral op genderstudies, postkoloniale studies en cultuurstudies. Disciplines die ze schaarden onder de verzonnen parapluterm ‘grievance studies’, wat zoiets betekent als beklagstudies. In deze studierichtingen zou het streven naar objectieve, harde kennis goeddeels los zijn gelaten. Kennis zou vooral worden gezien als het resultaat van machtsverhoudingen en identiteit. Er is dus geen absolute waarheid en de waarheid van de ene persoon is niet de waarheid van een ander.
Het echte gevaar van overgewicht
Het is onduidelijk hoeveel wetenschappers werkelijk zo naar hun vak kijken. Maar het fenomeen is niet uit de lucht gegrepen. Soms walst ideologie werkelijk over de feiten.
Wat is genderstudies?
De studie is voortgekomen uit vakgroepen voor vrouwenstudies, een van oorsprong feministische studierichting waarin onderzoek wordt gedaan naar de positie van vrouwen in de samenleving. De nadruk lag op vrouwenrechten en -emancipatie.
Veel curricula van genderstudies besteden tegenwoordig ook aandacht aan onderwerpen als etniciteit en seksuele diversiteit. In het studiegebied worden verschillen tussen mannen en vrouwen (bijvoorbeeld in gedrag, keuzes op de arbeidsmarkt en het gezinsleven) vaak verklaard vanuit mannelijke dominantie. ‘Man’ en ‘vrouw’ worden er tevens vaak gezien als een sociaal construct, in plaats van biologisch vaststaande categorieën. Critici vinden de studierichting om die redenen ‘onwetenschappelijk’.
In januari 2018 had aan het Institute for Cultural Analysis van de Universiteit van Amsterdam een congres plaats over fat shaming – het stigmatiseren van mensen met overgewicht met soms schadelijke gevolgen. In een interview met universiteitsmagazine Folia zei socioloog Hodan Warsame dat ‘onder artsen een enorme bias heerst dat dat dik-zijn ongezond is’. Terwijl het bewijs voor de negatieve gezondheidsgevolgen van overgewicht keihard is.
Feministische geografie
Om te bewijzen dat je in de beklagstudies – boosaardige – onzin kunt publiceren zolang het maar de gewenste standpunten uitdraagt, schreven Lindsay, Pluckrose en Boghossian twintig nonsens-artikelen. Die stuurden ze vervolgens naar tijdschriften uit bijvoorbeeld de ‘feministische geografie’. Daarbij hadden ze zelf ook de grootste lol. In een filmpje is te zien dat ze dubbel liggen omdat ze de vraag krijgen of de privacy van de honden in hun onderzoek niet was geschonden.
Uiteindelijk werden zeven artikelen gepubliceerd. Omdat The Wall Street Journal het drietal vroegtijdig ontmaskerde, waren zeven verhalen nog in behandeling. Het blijft dus altijd de vraag of het pleidooi voor feministische sterrenkunde het gered zou hebben. Of het voorstel om witte studenten college te laten volgen in ketenen en zittend op de grond om te ervaren wat het is om achtergesteld te worden. Overige – soms nog buitenissiger studies – werden afgewezen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout