Op steeds meer plaatsen ter wereld wordt de omikron-variant van het coronavirus ontdekt. Over de nieuwe variant is nog veel onduidelijk, maar de Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor grote gevolgen. Onderzoek naar de variant duurt nog twee weken. Wat weten we nu?
In Nederland zijn minstens dertien mensen besmet met de omikron-variant van het coronavirus. Dat maakte het RIVM zondagmiddag 28 november bekend. Alle dertien besmette personen zijn in Zuid-Afrika geweest voor zij in Nederland aankwamen.
Lees ook: Op vrijdag 26 november landen op Schiphol twee KLM-vliegtuigen uit Zuid-Afrika. Van de 624 passagiers bleken 61 mensen het coronavirus te hebben. Voor die reizigers is een quarantainehotel ingericht. Afgelopen nacht ontsnapte daar een echtpaar. Zij werden opgepakt toen zij aan boord van een vlucht naar Spanje stapten.
De Jonge waarschuwt voor besmettelijkheid van omikron-variant
Op een ingelast persmoment zei minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) zondag 28 november dat nog veel onduidelijk is over de nieuwe variant, maar De Jonge waarschuwde dat deze wel besmettelijker is dan de delta-variant. Over nieuwe maatregelen liet de minister zich niet uit.
Wel riep De Jonge mensen op om zich te laten testen als zij sinds vorige week maandag uit zuidelijk Afrika naar Nederland zijn gereisd. Zij kunnen via het speciale nummer 0800-5005 een afspraak maken. Ook adviseerde De Jonge die mensen om in quarantaine te gaan. Het gaat om reizigers uit Zuid-Afrika, Namibië, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Malawi, Lesotho en Eswatini (Swaziland).
Quarantaineplicht voor reizigers uit zuidelijk Afrika
Voor mensen die nu naar Nederland reizen vanuit die landen geldt een quarantaineplicht. Gemeenten moeten volgens De Jonge controleren of deze mensen thuisblijven. De plicht duurt tien dagen, tenzij mensen zich op de vijfde dag van de quarantaine laten testen op het coronavirus.
Over de nieuwe variant is wereldwijd nog veel onduidelijkheid. Zo is onbekend in hoeveel landen de variant voorkomt en in welke mate. Met dertien besmettingen van omikron staat Nederland in de top van landen waar de nieuwe variant is gevonden. Alleen in Zuid-Afrika zijn officieel meer besmettingen met omikron geteld. Daar zou het mogelijk om duizenden besmettingen gaan.
Steeds meer landen vinden besmettingen met omikron-variant
In buurland Botswana zijn officieel vier besmettingen vastgesteld, maar naar elf verdachte besmettingen wordt onderzoek gedaan. Daarmee staat het land op de lijst officieel onder Nederland, al is het daadwerkelijke aantal vermoedelijk veel hoger.
Lees ook over dit onderwerp: Nieuwe vaccins in de maak
In andere landen gaat het nog om slechts enkele gevallen. In Duitsland zijn tot nu toe drie gevallen bekend, in het Verenigd Koninkrijk en Denemarken twee en in Italië, België en Tsjechië vooralsnog één. Buiten Afrika en Europa zijn in zowel Australië, Canada als Hongkong twee besmettingen met de omikron-variant vastgesteld en in Israël één.
Zuid-Afrikaanse arts: geen reden tot paniek
Volgens Angelique Coetzee, voorzitter van de Zuid-Afrikaanse doktersvereniging, is de nieuwe variant nog geen reden tot blinde paniek. Ze is al 33 jaar huisarts in Pretoria, en naar eigen zeggen de eerste die in Zuid-Afrika alarm sloeg.
Begin november dacht ze voor het eerst aan de mogelijkheid van een nieuwe variant, toen patiënten met ongewone COVID-symptomen in haar praktijk kwamen. Die patiënten waren erg vermoeid, maar niemand had klachten over smaak- of reukverlies. ‘Hun symptomen waren zo anders en milder dan bij die mensen die ik eerder had behandeld,’ zegt ze aan de Britse krant The Telegraph. Op 18 november testten vier familieleden zo positief, met complete uitputting als belangrijkste symptoom. Toen waarschuwde ze de autoriteiten.
In totaal zag ze al enkele tientallen patiënten met de nieuwe variant. In de meeste gevallen waren het gezonde mannen die zich erg vermoeid voelen en klagen over een pijnlijk lichaam. De helft was niet gevaccineerd.
‘De besmettingen die zich tot nu toe hebben voorgedaan, waren allemaal milde gevallen, milde tot matige gevallen. En dat is een goed teken,’ zegt viroloog Barry Schoub bij de BBC. Hij is hoofdadviseur van het vaccinatieprogramma in Zuid-Afrika.
Milde symptomen kunnen goed nieuws zijn
Indien de omicron-variant minder ziekteverwekkend zou zijn, dan zou de grotere besmettelijkheid (die omicron toelaat om delta te vervangen) zeer positief zijn.
Daarom moeten we de klinische gegevens van omicron-patiënten (in Zuid-Afrika en wereldwijd) goed opvolgen.— Marc Van Ranst (@vanranstmarc) November 27, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Volgens de Belgische viroloog Marc Van Ranst kan het positief zijn als de omikron-variant minder ziekteverwekkend is en juist besmettelijker. Omikron vervangt dan de delta-variant en zo komen er mogelijk minder mensen in het ziekenhuis.
WHO maakt zich grote zorgen
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vormt de nieuwe variant een groot wereldwijd risico waarop landen zich goed moeten voorbereiden. Uitbraken van de nieuwe variant kunnen ‘grote gevolgen’ hebben, zegt de WHO maandag 29 november.
Lees ook het interview met Marc Kaptein, medisch directeur bij Pfizer: De mRNA-vaccins: vaccins met potentie
‘Omikron heeft een niet eerder geziene hoeveelheid mutaties die zorgelijk zijn voor het verloop van de pandemie,’ aldus de WHO. ‘Het wereldwijde risico met deze nieuwe variant hebben wij ingeschat op erg hoog.’
De VN-organisatie heeft lidstaten geadviseerd het vaccinatieproces te versnellen om meer mensen te beschermen tegen het coronavirus. Het is de verwachting van de WHO dat ingeënte mensen nog steeds ziek kunnen worden met de nieuwe variant, maar dat het ziekteverloop minder ernstig zal zijn, net als bij oudere varianten.
Twee weken onderzoek
Volgens Anthony Fauci, de medisch topadviseur van het Amerikaanse Witte Huis, duurt het zeker twee weken om de omikron-variant te onderzoeken.
Er moet daarbij worden gekeken naar de besmettelijkheid en de mate van resistentie tegen de vaccins. Fauci zegt dat de Verenigde Staten zich moeten opmaken om tegen deze nieuwe variant te vechten.
Vandaag heeft een spoedvergadering plaats van de gezondheidsministers uit de G7. Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Amerika en Canada overleggen over de internationale bestrijding van omikron.