Het besluit van de Technische Universiteit om Eurocommissaris Frans Timmermans een eredoctoraat te verlenen, zorgt voor beroering in het doorgaans zo gedistingeerde Delft. De PvdA’er staat de oplossing van het klimaatprobleem juist in de weg, zeggen tegenstanders.
1.Waarom krijgt Frans Timmermans een eredoctoraat?
Veel universiteiten grijpen een jubileumjaar aan om een titel toe te kennen aan iemand die uitzonderlijke prestaties heeft verricht. Zo’n doctoratus honoris causa, of eredoctoraat, kan worden verleend vanwege wetenschappelijke verrichtingen, maar niet zelden worden ook personen geëerd die zich hebben onderscheiden in de maatschappij of de politiek.
Lees ook: De Technische Universiteit Delft viert op 14 januari haar 180-jarig bestaan, en is voornemens op die dag drie eredoctoraten te verlenen. De universiteit wil bij deze gelegenheid bespiegelen op de eigen rol in de energietransitie, en kent daarom eredoctoraten toe aan de Duitse scheikundige Jürgen Janek en de Amerikaanse CO2-ondernemer Jennifer Holmgren. Naast deze twee wetenschappelijke benoemingen besloot de TU Delft tot het verlenen van een ‘sociaal-maatschappelijk’ eredoctoraat aan Frans Timmermans.
De PvdA’er zet zich sinds 2019 als Europees Commissaris in voor de Green Deal, waarin als doel is gesteld Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. In de ogen van de Delftse rector magnificus en de faculteitsdecanen, die gezamenlijk de laureaten kiezen, heeft Timmermans een belangrijke rol gespeeld in het agenderen van klimaatproblemen.
2.Waarom is er weerstand tegen Timmermans’ benoeming?
Het eredoctoraat van Timmermans wordt niet door iedereen gewaardeerd. Volgens de Delftse alumnus Jan Asselbergs, die in 1973 afstudeerde, staat de PvdA’er de oplossing van het klimaatprobleem juist in de weg. ‘Het kan niet zijn dat de TU Delft een eredoctoraat verstrekt aan iemand die onzin uitkraamt over de energietransitie,’ meldt Asselbergs aan universiteitsblad Delta. De werktuigbouwkundige hekelt vooral Timmermans’ voorkeur voor energieopwekking uit biomassa, en zijn geringe enthousiasme voor kernenergie. Juist in kernenergie ligt volgens Asselbergs namelijk de oplossing voor het CO2-probleem. Volgens Asselbergs verliest de TU Delft door de benoeming haar geloofwaardigheid als wetenschapsinstituut.
‘Klimaatpaus’ Frans Timmermans was een van de vijftien zondebokken van 2021
De online-petitie die Asselbergs begon, was dinsdagmiddag 4 januari bijna zestienduizend keer ondertekend. De initiatiefnemer hoopt in het bijzonder op de steun van Delftse alumni. Hoeveel (van de in totaal meer dan honderdduizend) alumni zich inderdaad tegen het eredoctoraat hebben gekeerd, is niet helemaal duidelijk: een groot deel van de ondertekenaars is anoniem. Wel maakte de universiteit bekend dat er twintig tot dertig mailtjes zijn binnengekomen waarin wordt geklaagd over Timmermans’ benoeming.
Overigens liet Timmermans eind vorig jaar in Brussel optekenen ‘niets tegen kernenergie te hebben’ en een ‘rationele’ benadering voor te staan. Wel noemde hij bij die gelegenheid kernenergie ‘extreem duur’ en waarschuwde hij voor een te nadrukkelijke focus op deze energiebron.
3.
Gaat de universiteit het eredoctoraat intrekken?
Dat is niet waarschijnlijk. Op LinkedIn verduidelijkt Henri Werij, als decaan van de faculteit lucht- en ruimtevaarttechniek een van de verantwoordelijken voor de benoeming, waarom de niet-wetenschapper Frans Timmermans wel degelijk een eredoctoraat toekomt. ‘Een eredoctoraat hoeft niet alleen voor wetenschappelijke verdiensten te zijn,’ schrijft de hoogleraar.
En Timmermans mag dan geen wetenschapper zijn, volgens Werij ‘moet hij wel begrijpen wat de wetenschap aandraagt’. Niet alle meningen van Timmermans worden bovendien voor zoete koek geslikt, onderstreept Werij. ‘Zo kun je je bijvoorbeeld afvragen of we het ons wel kunnen permitteren af te zien van kernenergie.’
Ook initiatiefnemer van de petitie Jan Asselbergs verwacht niet dat de TU Delft nog zal afzien van de benoeming. ‘Het gezichtsverlies zou te groot zijn,’ zei hij tegen Delta.
4.
Zorgen eredoctoraten vaker voor beroering?
Eervolle doctorsbenoemingen van wetenschappers leiden zelden tot discussie. Pas wanneer universiteiten maatschappelijke prestaties belonen met een doctoraat, klinken soms tegengeluiden. Zo was prinses Juliana nog maar net afgestudeerd, toen de Leidse universiteit haar een eredoctoraat gunde. Op dat besluit kwam scherpe kritiek. ‘De verleening van den hoogsten wetenschappelijken graad, dien een universiteit te vergeven heeft, aan een twintigjarige studente, om geen andere duidelijke reden dan dat zij afstamt van den stichter der instelling, getuigt van een gebrek aan eerbied voor de wetenschap,’ klaagde de Utrechtse hoogleraar Hendrik Bolkestein.
Lees ook: Tot beroering in academische kring leidde ook de veroordeling in 1991 van Winnie Mandela wegens medeplichtigheid aan ontvoering en moord. De Universiteit Utrecht had de Zuid-Afrikaanse politicus vijf jaar daarvoor namelijk een eredoctoraat verleend. Vergeefs werd de universiteit opgeroepen Mandela’s benoeming alsnog in te trekken.
Opvallend was ook de kritiek die volgde op het eredoctoraat dat de Nicaraguaanse dichter, priester en minister Ernesto Cardenal in 1990 kreeg aan de Vrije Universiteit. De Franse filosoof Jacques Ellul, zelf nota bene ook eredoctor aan de VU, ontketende een polemiek door fel uit te halen naar Cardenal en diens rol in de Nicaraguaanse revolutie.