De arbeidsmarktpositie van hbo’ers en academici hangt bovenal samen met de studie die zij volgden. Diploma’s van studies zoals computer science, geneeskunde, econometrie of een opleiding tot tweedegraads natuurkundeleraar zijn al tien jaar veel waard op de arbeidsmarkt. Op het studiekeuzeplatform EW Beste studies 2022 is na te gaan hoe sterk afgestudeerden van verschillende studies staan ten opzichte van elkaar. En wie nu meer of minder gewild zijn dan tien jaar geleden.
Informatie voor studiekiezers
Ranglijsten, feitelijke informatie en oordelen van experts die helpen bij het kiezen van een studie
- Vergelijk 2.273 opleidingen
- Medailles voor topopleidingen
- Feiten en cijfers voor studiekeuze
- Arbeidsmarkt voor afgestudeerden
- Achtergrondartikelen
De populaire opvatting dat het niet uit maakt wát je studeert, áls je maar studeert, wordt niet ondersteund door de feiten afkomstig uit Studie & Werk 2022, het arbeidsmarktonderzoek van EW en SEO Economisch Onderzoek. De onderzoeksresultaten maken deel uit van de studiekeuzeinformatie op EW Beste studies 2022.
Leeftijd, geslacht en bijvoorbeeld migratieachtergrond zijn factoren die de arbeidsmarktpositie direct of indirect beïnvloeden, maar niets legt zoveel gewicht in de schaal als de gevolgde studie.
Al sinds de eerste editie van Studie & Werk in 1997 is duidelijk dat het ertoe doet wat je studeert. Vooral op de huidige krappe arbeidsmarkt vindt nagenoeg iedereen vroeg of laat werk, maar bij het kiezen van een studie is het zinvol om rekening te houden met de lange termijn. De onderzoekers zijn daarvoor nagegaan hoe vatbaar afgestudeerden van verschillende studies zijn voor schommelingen. En ook wie er ten opzichte van tien jaar geleden nu beter of slechter voor staan.
De beste uitgangspositie hebben de alumni van studies die het al tien jaar structureel zeer goed goed. Dat geldt voor twaalf universitaire studies en dertien hbo-bacheloropleidingen (zie ‘Altijd populair’ hieronder).
Altijd populair
Afgestudeerden met onverminderde sterke positie
| Academici | Hbo’ers |
| Accounting and Control | Civiele techniek |
| Automotive and Marine technology | Elektrotechniek |
| Computer science | Informatica |
| Construction management and engineering | Leraar Economie |
| Econometrie | Leraar Gezondheidszorg en Welzijn |
| Embedded systems | Leraar Natuur-/Scheikunde |
| Fiscaal en financieel recht | Leraar Nederlands |
| Fiscale economie | Leraar Techniekvakken |
| Geneeskunde | Leraar Wiskunde |
| Informatiekunde | Management in de Zorg |
| Offshore Engineering | Maritiem Officier |
| Tandheelkunde | Technische bedrijfskunde |
| Werktuigbouwkunde |
Opvallende stijgers wat betreft baankansen zijn criminologie, verpleegkunde en vastgoed en makelaardij. Tot de drie sterkste dalers behoren afgestudeerden van de hbo-opleidingen bestuurskunde, verloskunde en voedingsmiddelentechnologie.
Kiezen voor nut of lol?
De resultaten uit de arbeidsmarktanalyse Studie & Werk 2022 zijn in de eerste plaats nuttig voor studiekiezers, maar ze raken ook aan het debat over de toenemende instroom in het hoger onderwijs die steeds moeilijker hanteerbaar is voor studentensteden en onderwijsinstellingen.
De afgelopen vijfentwintig jaar kiezen steeds meer jongeren voor een opleiding aan een hogeschool of universiteit. Hbo’ers en academici kunnen zich lastiger onderscheiden op een arbeidsmarkt waar meer dan de helft van de leeftijdsgenoten ‘hoogopgeleid’ is. Extracurriculaire activiteiten, en ook de gevolgde opleiding kunnen het verschil maken.
De onderzoeksresultaten tonen ook aan dat een bachelor- of masterdiploma niet per se een gouden ticket is tot de arbeidsmarkt. Het kan in veel gevallen verstandiger zijn om bij twijfel niet te kiezen voor een kansarme communicatieopleiding in het hoger beroepsonderwijs, maar voor een praktische mbo-opleiding.
Iedereen is vrij om een studie te kiezen die een ongunstig perspectief biedt op de arbeidsmarkt. Maar de studiekiezers uit de geëngageerde generatie-Z zouden het ook als een maatschappelijke verantwoordelijkheid kunnen zien om zich bij de studiekeuze niet alleen te laten leiden door wat ze leuk vinden – veel lol tijdens de studententijd –, maar ook na te gaan waaraan behoefte is.
Hoe zijn de baankansen vastgesteld?
De arbeidsmarktpositie van afgestudeerde hbo’ers en academici is afgemeten aan drie pijlers: salaris, kans op een vast contract en de tijd tussen afstuderen en werk. Voor deze onderzoeksmethode die EW en SEO in de afgelopen 25 jaar ontwikkelden, analyseerden de onderzoekers onder strikte voorwaarden microdata over ruim 1,9 miljoen afgestudeerden die werden verstrekt door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Die gegevens zijn afkomstig van de Dienst Uitvoering Onderwijs, UWV en Belastingdienst.
Om na te gaan hoe sterk afgestudeerden op lange termijn staan, is de huidige arbeidsmarktpositie van starters vergeleken met die van tien jaar geleden.
De totaalscores en de scores op de onderliggende onderdelen zijn voor hbo-bacheloropleidingen en universitaire masteropleidingen opgenomen in de uitgebreide rapporten op het studiekeuzeplatform EW Beste studies 2022. Daar is ook informatie te vinden over onder meer de kwaliteit van de opleidingen.
Verantwoording
EW Beste studies is dé gids voor scholieren en studenten die een studie kiezen en voor iedereen die geïnteresseerd is in hoger onderwijs.
Op ewmagazine.nl/bestestudies kunnen 2.273 bachelor- en masteropleidingen worden vergeleken op basis van uitgebreide analyse door de onderzoeksredactie van EW in samenwerking met ResearchNed. In uitgebreide online-rapporten staan in de eerste plaats de resultaten van de Nationale Studenten Enquête (NSE), waarvoor dit jaar ruim 286.000 studenten hun opleiding beoordeelden. Op basis van scores op elf rubrieken zijn medailles toegekend aan opleidingen met de meest tevreden studenten. Studiekeuze123 – een initiatief van het ministerie van Onderwijs, studenten en onderwijsinstellingen – is verantwoordelijk voor de NSE en voor de Studiekeuzedatabase met feitelijke cijfers over studies.
Andere bronnen die gegevens leverden, zijn Universiteiten van Nederland, Vereniging Hogescholen, de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, Nuffic en DUO. Arbeidsmarktgegevens zijn afkomstig uit Studie & Werk 2022, het omvangrijke onderzoek van EW en SEO Economisch Onderzoek waarvoor anonieme gegevens – ‘microdata’ – over ruim 1,9 miljoen afgestudeerden zijn geanalyseerd.
De onderzoekers van ResearchNed zijn Danny Brukx en Matthijs Brink. Voor EW zijn Ruud Deijkers (coördinator), Mireille Folkerts en Patrick van Oosterom verantwoordelijk voor de interpretatie en publicatie van gegevens in het weekblad en op ewmagazine.nl/bestestudies. Op de website staat bovendien een uitgebreide toelichting bij het onderzoek. En abonnees kunnen nagaan hoe de beoordeling tot stand is gekomen. Hogescholen en universiteiten kunnen toegang krijgen tot de resultaten via een zakelijk abonnement voor instellingen.