In aanloop naar de klimaattop COP27 van de Verenigde Naties, die op zondag 6 november begint in de Egyptische stad Sharm-el-Sheikh, zijn diverse rapporten over klimaatverandering gepubliceerd. Voor wie door de bomen het bos niet meer ziet, zet EW de conclusies uit de vijf belangrijkste rapporten op een rij.
Rapporten op een rij (tekst gaat hieronder verder):
| Welk? | Door wie? | Wanneer? | Conclusie? |
| Emissions Gap Report 2022 | VN Milieu Programma (UNEP) | 27 oktober 2022 | 1,5 °C opwarming nauwelijks haalbaar, 2,4/2,6 °C realistisch |
| Greenhouse Gas Bulletin 2022 | Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) | 26 oktober 2022 | Niveau broeikasgassen in atmosfeer bereikt recordhoogte |
| ‘Klimaat- en Energieverkenning’-rapport | Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) | 1 november 2022 | Nederland haalt klimaatdoel 2030 (nog) niet |
| World Energy Outlook 2022 | Internationaal Energieagentschap (IEA) | 27 oktober 2022 | Versnelling energietransitie door inval Rusland en piekvraag fossiele brandstoffen in zicht |
| Climate Finance Provided and Mobilised by Developed Countries in 2016-2020 | Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) | 22 september 2022 | Ontwikkelde landen komen beloftes klimaatgeld niet na |
Conclusies toegelicht
1.Maximaal 1,5 graden Celsius opwarming nauwelijks haalbaar, 2,.4 tot 2,6 graden Celsius realistisch, zegt UNEP
Bij de aanstaande klimaattop zal het veel gaan over het Emissions Gap-rapport van het VN Milieu Programma (UNEP). Dat rapport voorspelt het effect van plannen voor uitstootreductie op de opwarming van de aarde. Hieruit blijkt dat er ‘geen geloofwaardige manier’ is om het VN-doel uit het Parijs-akkoord van maximaal 1,5 graden Celsius opwarming te halen met de huidige toezeggingen van regeringen. Volgens UNEP is de aarde met het huidige beleid aan het eind van deze eeuw 2,4 tot 2,6 graden Celsius warmer.
Deze verwachting is al optimistischer dan de prognose van 4 graden Celsius uit 2015. Toch blijft de boodschap van dit rapport dat landen met hardere beloften moeten komen. De vraag hoe zij dit moeten doen, krijgt ook een prominente plek, want er worden veel oplossingen aangedragen voor onder meer industrie, transport, voedsel en elektriciteit.|
2.Niveau broeikasgassen in atmosfeer bereikt recordhoogte, zegt WMO
Het niveau van broeikasgassen wordt gemeten door een andere VN-organisatie, de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Volgens het Greenhouse Gas Bulletin 2022 van oktober bereikte het niveau van de drie belangrijkste broeikasgassen in de atmosfeer vorig jaar een recordhoogte, vergeleken met pre-industriële niveaus.
Lees het interview met PvdA’er Jules de Waart: ‘Stop nou met dat dominante CO2-denken’
Het gaat om CO2, methaan en lachgas. Deze gassen zaten op respectievelijk 149, 262 en 124 procent van hun pre-industriële waarden. Methaan kende zelfs de grootste stijging sinds het begin van de metingen veertig jaar geleden. ‘We gaan de verkeerde kant op,’ schrijft secretaris-generaal Petteri Taalas (62) op de website van de WMO.
3.Nederland haalt klimaatdoel 2030 (nog) niet, zegt KEV 2022
Het effect van Nederlandse klimaatwetgeving wordt elk jaar beschreven in het Klimaat- en Energieverkenning-rapport (KEV). Op basis van de huidige wetgeving concludeert KEV 2022 dat het niet lukt om het kabinetsdoel te halen van 55 procent minder broeikasgasuitstoot in 2030 dan in 1990.
Wel komt Nederland er dichtbij. Met het huidige beleid daalt de uitstoot naar verwachting met 39 tot 50 procent. Belangrijk om te vermelden, is wel dat het kabinetsdoel dit jaar is aangescherpt van 49 procent naar 55 procent. Het doel werd afgelopen jaar ambitieuzer, terwijl de tijd om het doel te halen korter werd. Snellere uitvoering en aanvullend beleid zijn volgens het KEV-rapport hard nodig.
4.Versnelling energietransitie in zicht door inval Rusland en piekvraag fossiele brandstoffen, zegt IEA
Voorzichtig positief nieuws kwam er uit de koker van het Internationaal Energieagentschap (IEA). In de World Energy Outlook 2022 beschrijft de IEA een kantelpunt op de energiemarkt. De Russische invasie in Oekraïne veroorzaakte hoge prijzen voor fossiele brandstoffen, wat de energietransitie versnelde in landen die voorheen Russisch gas importeerden. Groene energiebronnen werden aantrekkelijker, en het aandeel kernenergie en zonne- en windstroom werd versneld uitgebouwd.
Niet politici vertragen energietransitie, maar de onwillige natuurwetten,
schrijft Simon Rozendaal
Daarnaast voorspelt het IEA dat de piek in de wereldwijde vraag naar olie, gas en kolen voor het eerst in zicht is. Op basis van het huidige beleid wordt in het rapport gesteld dat de vraag naar kolen de komende jaren al afneemt. De vraag naar aardgas zal aan het einde van dit decennium afnemen, en de vraag naar olie halverwege de jaren dertig van deze eeuw. Toch zal dit onvoldoende zijn om het in Parijs gestelde doel te halen, stelt het IEA, dat uitgaat van een opwarming van zo’n 2,5 graad Celsius.
5.Ontwikkelde landen komen toezeggingen klimaatgeld niet na, zegt OECD
Klimaatfinanciering staat hoog op de agenda bij de aankomende klimaattop, mede dankzij het rapport hierover van de OECD (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). De conclusie: rijke landen hebben het doel niet gehaald om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar te reserveren voor maatregelen tegen de opwarming. Deze toezegging werd in 2009 gedaan aan arme landen om hernieuwbare energiebronnen te financieren en de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken.
Het bedrag bleef in 2020 steken op 83 miljard dollar. In Egypte zullen vooral armere landen compensatie eisen voor de schade door natuurrampen die aantoonbaar erger zijn geworden door klimaatverandering. Een pikant onderwerp, want dit kan tot gepeperde rekeningen leiden voor rijke landen.