De grote geleerde Gottfried Wilhelm Leibniz combineerde een formidabel intellect met een diep geloof in een harmonieuze, goddelijke wereldorde.
Het is een van de meest leesbare klassiekers uit de geschiedenis van de filosofie. In Candide of het optimisme (1759) liet de Franse verlichtingsfilosoof Voltaire de titelfiguur van zijn satirische, avontuurlijke verhaal een ontdekkingsreis maken, die ook een geestelijk karakter heeft. Aanvankelijk is de zachtaardige en nogal naïeve Candide erg onder de indruk van de denkbeelden van professor Pangloss. De filosoof, die lesgeeft in de ‘metafysico-theologo-cosmo-zwammologie’, verkondigt graag de stelling dat de mens in de beste van alle werelden leeft. Alles, zegt hij, is noodzakelijkerwijs voor het beste doel gemaakt.
Lees ook deze bijdrage van Gerry van der List: Het fundament van de westerse beschaving: de Verlichting
Met dit inzicht gaat Candide opgewekt op reis naar vreemde landen. Daar spreekt hij slachtoffers van rampen en maakt hij zelf gruwelijke dingen mee. Geleidelijk begint hij dan ook te twijfelen aan de wijsheid van zijn optimistische leermeester en metgezel Pangloss. Als dit de beste van alle werelden is, zo vraagt hij zich af, hoe vreselijk moeten die andere werelden dan wel niet zijn?
Voltaire schilderde Leibniz af als een ‘zwammoloog’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout