Simon Rozendaal op de Zuidpool: is het daar echt zo erg met de opwarming?

Blauw-witte gletsjers, parmantige pinguïns en een kilometersdikke ijslaag. De natuur op de Zuidpool is adembenemend mooi – maar wat gebeurt er als al dat ijs smelt?

Twee pinguïns zitten vredig op een ijsschots. Ernaast duikt een grote bruine kop op in de azuurblauwe oceaan. Zeeluipaard, legt de gids uit die de rubberen boot bestuurt. Het monster met de lange nek en reptielachtige kop pakt eerst de ene, dan de andere en slingert hen driftig om zich heen tegen het water om vlees te bemachtigen. Van alle kanten komen er roofmeeuwen op af, in de hoop op restantjes pinguïn.

Het is huiveringwekkend in een driedubbele betekenis. Het is bloederig als de natuur kan zijn, het uitzicht op de bruine uitgedoofde vulkaan op het Antarctisch Schiereiland (Brown Bluff geheten) en de blauw-witte gletsjers is ongekend, en het is frisjes – niet de min 30 die je op Antarctica verwacht, maar rond het vriespunt.

Tweeënhalve week voer ik mee op de ms Hondius, een Nederlands cruiseschip dat het Antarctisch Schiereiland, Zuid-Georgië en de Falklandeilanden aandeed. Ik gaf lezingen over de opwarming van de aarde en wat daartegen kan worden ondernomen.

Simon Rozendaal bij een kolonie van tienduizenden pinguïns op Zuid-Georgië

Zo’n 90 procent van al het zoetwater op aarde ligt op Antarctica

‘Ga je naar de Zuidpool? Nou, dan mag je wel opschieten – straks is de boel gesmolten.’ Aldus de grappig bedoelde opmerking die ik te horen kreeg.

Er zit een serieuze dreiging achter. Een smeltende Zuidpool is voor Nederland gevaarlijker dan een smeltende Noordpool. Die kent (op Groenland en Spitsbergen na) bovenal zee-ijs. Als dat allemaal zou smelten, en dat kan zich over enkele tientallen jaren ’s zomers voordoen, dan versnelt de zeespiegelstijging niet. Elementaire natuurkunde: als een in water drijvend ijsblok smelt, stijgt dat water niet.

Anders zit het met de Zuidpool. Dat is een continent met allemachtig veel landijs. Zo’n 90 procent van al het zoetwater op aarde ligt op Antarctica, in vaste toestand. Mocht dat ooit vloeibaar worden, dan leidt dit tot wel 55 tot 60 meter zeespiegelstijging.

Daarover later meer. Want allereerst keek ik mijn ogen uit. Wat is Antarctica adembenemend mooi.