Resomeren is een nieuwe vorm van lijkbezorging waarbij een lichaam tot vloeistof ontbindt. Wordt ‘watercrematie’ populair of blijft de methode toch vooral luguber?
In de wereld van crematies en begrafenissen zijn tradities diepgeworteld, maar zelfs de uitvaartbranche is aan verandering onderhevig. Een opkomende trend is resomeren, ook wel bekend als watercrematie. Dit proces, waarbij een lichaam chemisch wordt ontbonden in een resomeermachine, biedt een alternatief voor het traditionele begraven of cremeren.
Resomeren is in Nederland nog verboden, al staat het demissionaire kabinet op het punt om het onder bepaalde voorwaarden toe te staan. Nog voor de zomer wordt een conceptwetsvoorstel van het kabinet verwacht dat ruimte zal bieden voor resomeren als legitieme methode van lijkbezorging. Dit zou de keuzevrijheid vergroten.
Hoewel relatief onbekend in Nederland, is resomeren geen nieuw concept. Het chemische proces van alkalische hydrolyse wordt al decennia gebruikt voor het verwerken van dode dieren.
Het was de Schotse biochemicus Sandy Sullivan die 25 jaar geleden de eerste resomeermachine voor mensen uitvond, de Resomator. Die naam ontstond vanuit het Engelse werkwoord to resolve, wat ‘oplossen’ betekent.
Stoffelijk overschot door het riool
Het proces begint met het plaatsen van het lichaam in de machine, die wordt gevuld met een basische oplossing van 95 procent water en 5 procent kaliumhydroxide.
Onder hoge druk wordt het lichaam bij 150 graden Celsius in 3 uur tijd afgebroken, wat resulteert in een vloeibare substantie en botten. Ondanks de hoge temperatuur kookt het water niet, omdat het proces onder hoge druk gebeurt.
De vloeistof die overblijft, verdwijnt in het riool, terwijl de broos geworden botten worden vermalen tot poeder.
Daarvoor wordt dezelfde machine gebruikt als na een crematie, een Cremulator, maar het poeder dat overblijft, is veel fijner en witter omdat de botten niet zijn verbrand. Er gaat geen kist mee in de machine en de overledene kan ook geen eigen kleren aan, omdat die niet oplossen.
Als omhulling voor het lichaam wordt een wade van wol – een dierlijk product dat wel volledig oplost – of een body bag van oplosbaar bioplastic gebruikt.
Resomeren zou minder ingrijpend zijn
Resomeren biedt diverse voordelen ten opzichte van cremeren. Voorstanders wijzen er bijvoorbeeld op dat resomeren milieuvriendelijker is. Zo komen er minder broeikasgassen vrij – volgens onderzoeksinstituut TNO is de CO₂-uitstoot zeven keer zo laag – en wordt er minder energie verbruikt dan bij cremeren. Bij elke resomatie wordt 60 kubieke meter gas bespaard.
Verder zou resomeren minder ingrijpend zijn voor het overleden lichaam dan cremeren, omdat het niet wordt verbrand. Maar het oplossen in vloeistof kan ook als luguber worden ervaren. Dat komt dan vooral door de associaties die het proces oproept met de soms door zware criminelen toegepaste praktijk om lijken in zoutzuur op te lossen.
De aanstaande wetgeving markeert een verschuiving in de manier waarop we omgaan met het lichaam na de dood. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties liet onderzoek doen naar het draagvlak voor resomeren.
Daaruit blijkt dat de methode weliswaar nog onbekend is als vorm van lijkbezorging, maar dat bijna 40 procent van de deelnemers na het lezen van een korte introductietekst positief was over de methode.
Nederlanders die neutraal staan tegenover de methode (30 procent) zien veel overeenkomsten met cremeren. Resomeren vinden ze nog wat vreemd en onwennig, maar kan interessant zijn.
Een kwart van de deelnemers aan het onderzoek zegt resomeren in overweging te nemen voor de eigen uitvaart. Ook blijkt dat een groep mensen (12 procent) bezwaar heeft tegen het toestaan van de methode, vooral uit religieuze overtuigingen.
Resomeren van dieren
Watercrematie is al toegestaan in Zuid-Afrika, in 32 Amerikaanse staten, Canada, Mexico en Australië. Uitvaartcentra in Nederland bereiden zich voor op de aanstaande veranderingen. Pioniers bieden de methode al aan voor overleden huisdieren.
Dierencrematorium Zaanstad uit Wormerveer heeft zelfs als eerste ter wereld een Resomator voor dieren in gebruik. Dat ging niet zomaar, want onbekend maakt onbemind, aldus eigenaar Monique Misker van het dierencrematorium, dat ze met haar man Reni van Maren runt.
Misker (53): ‘Resomeren is ook bij de regelgevende instanties nog onbekend. Het duurde daarom even voordat we de benodigde vergunningen rond hadden, maar sinds begin april is onze Resomator in gebruik.’
Kosten resomeren even hoog als crematie
Dat haar dierencrematorium als eerste ter wereld de originele Resomator voor dieren gebruikt, mag een klein wonder heten. ‘Resomation, het bedrijf erachter, is gevestigd in Engeland en eigenlijk wilden ze de methode daar voor het eerst gebruiken, maar vanwege strenge regelgeving lukte dat niet.
‘Omdat wij deze methode graag wilden aanbieden, kwamen wij in beeld. Drie weken lang is een technisch expert van het bedrijf bij ons geweest om de machine te optimaliseren,’ zegt Misker.
De kosten zijn even hoog als voor een crematie. Misker: ‘We merken wel dat er nog maar weinig mensen zijn die om deze methode voor hun dier vragen, maar we verwachten dat dit zal veranderen als de wetgeving wordt veranderd en resomeren meer bekendheid krijgt.’
De verwachting van bedrijven in de uitvaartbranche is dat vooral het milieuvriendelijke aspect van resomeren mensen over de streep zal trekken.