Remco de Boer laat zien waarom de energietransitie een fiasco is

Remco de Boer portretteert in het boek Droomland de energietransitie als een comedy of errors, zwabberend van de ene flater naar de andere mislukking.

De pierrot in deze comedy of errors is Ivo Opstelten. In mei 2007 kondigt de VVD-coryfee, op dat moment burgemeester, trots aan dat Rotterdam zijn uitstoot van CO2 met maar liefst 50 procent gaat reduceren tot 2025. Dat is heel veel meer dan welk ander Europees of Nederlands plan ook, maar Opstelten zegt op de gewichtige toon die we van hem gewend zijn: ‘Daar mag u me aan houden.’

Rotjeknor moest ‘the world capital of CO2-free energy’ worden. Het is nu bijna 2025 en de uitstoot van Rotterdam is niet met 50 procent afgenomen. De uitstoot zal helemaal niet afnemen. Ook niet gelijk blijven. De uitstoot zal toenemen, alleen weten we nog niet met hoeveel. Maar Ivo Opstelten is natuurlijk allang weg als burgemeester en niemand heeft hem ooit aan die absurde ambitie gehouden.

Dat is niet erg, want het gebeurt alom.

Almere kondigde luid aan om in 2022 ‘energieneutraal’ te zijn. Niet gelukt natuurlijk.

Gebakken lucht

Iedereen in de energietransitie verkoopt gebakken lucht, blijkt uit het boek Droomland van ingenieur Remco de Boer. De in energie gespecialiseerde journalist De Boer schrijft af en toe houterig (‘molens zitten uitgerangeerd achter de geraniums’), maar zijn boek is het lezen meer dan waard.

Hij maakte in 2015 al een goed onderbouwd boek, Tussen hoogmoed en hysterie, over waarom schaliegas in Nederland niet van de grond kwam, en hij overtreft nu zichzelf.

In Droomland blijkt hij de chroniqueur van de energietransitie. Tegen de tijd dat hierover een parlementaire enquête komt – en de vraag is niet of die er komt, maar wanneer – kan het boek van De Boer als leidraad dienen.

Er staat bijvoorbeeld nauwkeurig in, met citaten en bronnen erbij, hoe de toenmalige PvdA-minister van Milieu Jacqueline Cramer, GroenLinks-voorman Wijnand Duyvendak en VVD-topman Ed Nijpels kernenergie buitenspel hebben gehouden, waardoor Nederland nu een hogere CO2-uitstoot heeft dan wanneer deze politici niet op de anti-nucleaire toer waren gegaan.

Energietransitie mislukt?

Is de energietransitie – de poging om zo snel mogelijk van fossiele brandstoffen af te komen – al mislukt, zoals columnist Marianne Zwagerman enige tijd geleden in De Telegraaf schreef?

Nee natuurlijk, windmolens en zonnecellen zijn uitzonderlijk snel opgekomen. In 1990 was het drie keer niks, nu zijn we wereldleider in het aantal zonnecellen en windmolens per hoofd van de bevolking. De uitstoot van CO2 is afgenomen, het aandeel ‘hernieuwbare’ energie is toegenomen.

Hoe blij we daarmee moeten zijn, is wel de vraag. Hier houdt De Boer zich een beetje op de vlakte. Voor iemand die zich heeft gespecialiseerd in energie, is het bizar dat hij het niet vaker over de crux heeft: de lage energiedichtheid van zon en wind.

De Boer analyseert scherp

Maar ja, De Boer verdient zijn geld met de energietransitie. In zijn veelbeluisterde podcast Studio Energie is iedereen die ertoe doet op het gebied van energie en klimaatbeleid, weleens te gast geweest.

De Boer analyseert scherp. Aan het begin van de eeuw – toen iedereen al wist van een klimaatprobleem – drie kolencentrales bouwen. Beton storten in de Groningse gasputten in 2024. Eerst tien jaar lang geen kerncentrales willen en dan opeens per se wel kerncentrales willen.

Het gaat niet eens zozeer om wat wel goed is (kerncentrales) en wat niet (beton storten in gasputten is krankzinnig), het probleem is het zwabberen. Premier Mark Rutte die in het verkiezingsdebat zegt dat windmolens meer op subsidie dan op wind draaien en vervolgens de hele Noordzee vol windmolens zet.

Er zitten meer rare clowns in deze komedie. Jacqueline Cramer was eerst voorzitter van Milieudefensie en werd later minister van Milieu voor de PvdA. Ze verdedigt in 2007 de bouw van kolencentrales als iets wat goed is voor het klimaat, omdat in die centrales ook biomassa kan worden verstookt. U leest het goed: een voormalige milieu­activist die steenkool én biomassa verdedigt.