Hoe techstart-up Incooling het energieverbruik van datacentra drastisch weet te verminderen

Server van Incooling

Techstart-up Incooling kan chips laten afkoelen tot 10 graden, wat een optimale chiptemperatuur is. Het bedrijf bestaat zes jaar, heeft acht mensen in dienst en denkt over vijf jaar winstgevend te zijn.

Stel: er staat een glas melk op de keukentafel en je wilt dat kouder maken. Wat doe je? Zet je het glas in de koelkast op 5 graden? Of zet je de airco in de keuken op 5 graden zodat de ruimte, en ten slotte ook de melk in het glas op de tafel, die temperatuur bereikt?

Die metafoor gebruikt Helena Samodurova (29) graag om uit te leggen wat het mede door haar opgerichte Incooling uit Eindhoven doet. Alleen koelen ze er geen glazen melk, maar chips in grote datacenters.

Samodurova: ‘Een datacenter staat vol servers met chips die heet worden als ze hard moeten werken: tot wel 90 graden Celsius. Om die chips te koelen, loeien in die hallen enorme airconditioning-systemen. Vaak gaat de helft van de energierekening eraan op. Met het Incooling-­systeem koelen we alleen de chip zelf. Als een minikoelkast om de chip heen. Dat scheelt enorm veel energie. Ons motto is dan ook: Cooling down the planet, one server at the time.’

Klimaatpionier: Incooling uit Eindhoven

De uitdaging: de vele energie die datacentra kwijt zijn aan het koelen van de hele ruimte.

De oplossing: lokaal koelen van alleen de chip.

Dat koelsysteem werkt als volgt. Incooling plaatst op een chip een koelplaatje – een paar vierkante centimeter groot – waar via minuscule buisjes koelvloeistof doorheen stroomt. Die vloeistof wordt door de hete chip zo warm, dat hij verandert in gas. Dat gas gaat er onder hoge druk via een condensor weer uit, geeft zijn warmte af aan de koelere omgevingslucht en verandert weer in vloeistof. Zo kan deze stof eindeloos veel verkoelende rondjes maken: het is een gesloten systeem.

Dat scheelt niet alleen onnodige energie, maar laat ook de chips beter functioneren: als ze warm worden, rekenen ze namelijk trager. Met dit zogeheten ‘twee-fasensysteem’ kan Incooling de chip laten afkoelen tot 10 graden, wat een optimale chiptemperatuur is. Dat krijg je met een airco maar moeilijk voor elkaar.

De bekende deeltjesversneller van CERN in Zwitserland werkt ook met dit koelsysteem. Samodurova: ‘Medeoprichter Rudie Verweij en ik hoorden dat, en dachten: waarom gebruiken we dit niet voor computers?’

Oprichters Verweij en Samodurova. Beeld: Incooling

Incooling-oprichters: ‘Koeltechno­logie is niet heel cool’

Dat is meteen een goede vraag. Als deze methode zo veel efficiënter is – volgens Incooling bespaart deze tot 50 procent aan energie, wat een groot datacenter makkelijk honderdduizenden euro’s per jaar scheelt – waarom zijn databedrijven er dan niet eerder op gekomen?

‘Een paar oorzaken,’ zegt Samodurova. ‘Ten eerste: koeltechno­logie is niet heel cool. Het is ongelooflijk hoeveel aandacht uitgaat naar de ontwikkeling en innovatie van chips, en hoe weinig naar de koelinstallaties daaromheen.’

En dan is er nog de logheid van die paar grote koeltechnologie-bedrijven die nu de markt domineren, volgens Samodurova. ‘Zij hebben een systeem bedacht dat werkt, dus waarom zouden ze dat veranderen? Incooling schopt tegen dat systeem aan. Wij zeggen: we gaan met z’n allen steeds meer data gebruiken, dat kost steeds meer energie. De oplossing is niet om de airco steeds maar harder te zetten. Maar we zijn klein en hebben minder geld, dus het gaat langzaam.’

Is techstart-up Incooling al winstgevend?

Incooling werd in 2019 door Samodurova en Verweij opgericht. Het bedrijf bestaat nu zes jaar, heeft acht mensen in dienst en maakte nog geen winst – niet ongebruikelijk voor een techstart-up. Met diverse investeringen (vorig jaar nog 3,5 miljoen euro van het Duitse technologiebedrijf Rheinmetall AG) is Incooling over vijf jaar wel winstgevend – volgens de eigen plannen.

De Europese klimaatdoelstellingen voor bedrijven zouden een goede zet in de rug kunnen zijn voor het succes van Incooling. Net als gemeenten die inzien dat het hoge elektriciteitsgebruik van datacentra een probleem is. De gemeente Amsterdam laste om die reden zelfs een stop in op nieuwe datacentra.

Een andere hoopvolle ontwikkeling is de succesvolle pilot die Incooling bij ASML afrondde. ‘We hebben daar gekeken of we het energieverbruik van de high performance-chips konden optimaliseren,’ zegt Samodurova. Incooling en ASML bekijken nu hoe ze verder kunnen samenwerken.

Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief

Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.