Met de uitspraak over uitstoot van het broeikasgas CO2 gaat de rechter op de stoel van de wetenschap zitten. Bovendien heeft de rechter zich niet goed geïnformeerd: er bestaat geen consensus over klimaatverandering.
De Nederlandse staat moet de uitstoot van het broeikasgas CO2 verder terug dringen dan gepland. Dat heeft de rechter in Den Haag besloten in de zaak die de klimaatactiegroep Urgenda samen met 886 andere eisers heeft aangespannen tegen de overheid.
De Nederlandse overheid moet de uitstoot ten opzichte van 1990 met 25 procent omlaag brengen. De actiegroep had 40 procent geëist en volgens de rechter leidt het huidige beleid slechts tot maximaal 17 procent reductie. Volgens het persbericht van de rechtbank is dat ‘onder de norm van 25 tot 40 procent die in de klimaatwetenschap en het internationale klimaatbeleid noodzakelijk wordt geacht voor de geïndustrialiseerde landen.’
Wetenschap
Het is een historische en bizarre uitspraak. Om tal van redenen. Nergens in de wereld heeft een rechter ooit een dergelijke uitspraak gedaan. Ook mengt de rechter zich in een hevig wetenschappelijk debat door te stellen dat er sprake is van ‘een dreigend gevaar veroorzaakt door de klimaatverandering’.
De rechter gaat hiermee op de stoel van de wetenschap zitten. Door te concluderen dat de kosten van de maatregelen ‘niet onaanvaardbaar hoog zijn’ gaat de rechter vervolgens op de stoel van de econoom zitten en vervolgens natuurlijk ook nog eens op de stoel van de politiek (lees GroenLinks) – iets wat in het persbericht nadrukkelijk wordt ontkend.
Consensus
Het is zonneklaar dat de rechter zich niet goed heeft geïnformeerd. Er is binnen de wetenschap immers bepaald geen consensus over de grootte van de klimaatverandering die door de mens (via het uitstoten van broeikasgassen) wordt veroorzaakt. Er is weliswaar een groeiende overeenstemming dat het versterkte broeikaseffect bijdraagt aan opwarming maar bepaald niet over hoe groot die bijdrage is.
En dat maakt natuurlijk wel uit. Als het broeikaseffect voor 90 procent bijdraagt aan de opwarming van de aarde dan valt wellicht te verdedigen dat er sprake zou zijn van een ‘dreigend gevaar’ maar niet als het om 50 procent zou gaan.
Daarbij komt dat de wereldwijde temperatuur de afgelopen twintig jaar veel minder hard stijgt dan was voorspeld; er zijn zelfs statistieken die aangeven dat de temperatuur stabiel is.
Door deze verrassende ontwikkeling zijn steeds meer klimaatwetenschappers de mening toegedaan dat het klimaat veel ingewikkelder in elkaar zit dan ze in het verleden dachten.
Waar in het verleden nog wel eens sprake was van een scenario waarin zelfs 6 graden Celsius niet was uitgesloten, zijn er steeds meer klimaatonderzoekers die vermoeden dat de eventuele opwarming, als hij al doorzet, tot 2 graden beperkt blijft en dit geen groot maatschappelijk probleem betekent.
Stroomprijs
Nederlandse rechters hebben in het recente verleden heel vaak de kant van actiegroepen gekozen, bijvoorbeeld wanneer een bedreigd kikkertje op een bouwplaats werd gevonden, maar deze uitspraak spant de kroon in het juridisch activisme.
De consequenties zullen groot zijn. De Noordzee zal nog meer vol worden gezet met windmolenparken en de al hoge stroomprijs zal net als in die twee andere ‘groene’ Europese landen, Duitsland en Denemarken, nog verder omhoog schieten.