Uitbraken van kinkhoest en mazelen versterken de roep om vaccinatieplicht voor kinderen. Maar dat gaat in tegen belangrijke grondrechten en zal het vertrouwen in vaccinaties niet vergroten, schrijft Bram Hahn.
Al jaren daalt de animo bij ouders om hun kinderen te laten vaccineren tegen infectieziekten die veel ellende kunnen veroorzaken. Mede dankzij vaccins waren veel van die ziekten in Nederland zo goed als uitgebannen. Alleen in enclaves waar om religieuze redenen nauwelijks werd gevaccineerd, vielen om de zoveel tijd uitbraken te noteren.
De afgelopen jaren daalde het aantal kinderen dat is ingeënt extra snel: vooral in de grote steden ligt het percentage gevaccineerde kinderen ver onder de normen die nodig zijn om deze ziekten de pas af te snijden. Recente uitbraken van mazelen en kinkhoest worden dan ook in verband gebracht met deze daling. Er is een stortvloed aan desinformatie over vaccinaties op sociale media, en het vertrouwen in instituties is geërodeerd, helemaal tijdens de coronaperiode. Wat de huisarts of de GGD zegt, is maar een mening, het woord van de imam of een influencer is heilig.
Vaccinatieplicht gaat in tegen grondrechten
Er is niet één oplossing die het tij kan keren. Er gaan stemmen op voor dwangmaatregelen, maar een prikplicht gaat in tegen belangrijke grondrechten en levert vermoedelijk meer verzet op dan gevaccineerde kinderen.
Dat neemt niet weg dat er consequenties moeten kunnen zijn. Niet gevaccineerd? Zelf weten, maar dan mag je kind ook niet naar het kinderdagverblijf. De Belangenvereniging voor Ouders in de Kinderopvang (BOINK) pleit daar al jaren voor en de VVD wil een oud plan met die strekking uit de kast halen. Zodra de vaccinatiegraad onder de 90 procent daalt, zouden ongevaccineerde kinderen niet meer welkom zijn op de kinderopvang.
Kinderdagverblijf moet veiligheid kunnen garanderen
Dat is geen vaccinatieplicht, maar wel een vergaande vorm van vaccinatiedwang. Een die in dit geval te billijken valt: kinderdagverblijven moeten aan allerlei regels en voorschriften voldoen om ervoor te zorgen dat de kindjes van hun klanten in een veilige omgeving zitten. Dan zou het onverteerbaar zijn dat ouders hun bewust ongevaccineerde peuters naar de crèche brengen waar ze de hele dag tussen de kwetsbare baby’s zitten.
Maar dat is een noodgreep. Voor de algehele vaccinatiegraad werken dergelijke dwingende maatregelen niet, omdat de hakken in het zand gaan. Hoe frustrerend ook, er rest weinig anders dan hopen dat de overheidsaanpak ‘Vol vertrouwen in vaccinaties’, die begin 2023 werd ingezet en stoelt op maatwerk, de komende jaren vruchten afwerpt.