Minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken begrijpt niet waarom de NOS bij deze verkiezingen geen onderzoek laat doen naar tussentijdse opkomstpercentages van referendum over het handelsverdrag met Oekraïne. Eerder meldde de omroep dat het geen opkomstpercentages wil brengen, omdat het de gedrag van de kiezer niet wil beïnvloeden.
‘Wij willen geen nieuwsfeiten creëren door zelf actief onderzoek te laten doen dat het verloop kan beïnvloeden,’ zei hoofdredacteur Marcel Gelauff tegen zijn eigen NOS.
Verbaasd
Plasterk snapt de beslissing niet. Volgens hem is de pers vrij om eigen keuzes te maken, maar is de verklaring van de NOS een unicum: ‘Het verbaast me een beetje, het is een novum dat een omroep hier een opvatting over heeft’.
Op dit moment is 32 procent van de stemgerechtigden van plan te gaan stemmen bij het referendum over een associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Daarmee wordt de kiesdrempel van 30 procent nipt gehaald, blijkt uit een peiling waarover Elsevier beschikt. Lees meer >
Volgens de minister hebben de stembureaus op woensdag 6 april tijdens het referendum zelf de vrijheid om gedurende de dag de percentages te geven aan wie daar om vraagt. ‘Ik heb ze laten weten dat ze net zo mogen handelen als bij gewone verkiezingen,’ aldus Plasterk.
Marcel van Lingen, hoofdredacteur van het ANP, geeft aan dat zijn persbureau ook gewoon handelt zoals bij andere verkiezingen. De ANP Verkiezingsdienst is verantwoordelijk voor het brengen van voorlopige uitslagen en eindresultaten, maar doet normaal gesproken geen onderzoek naar opkomstcijfers.
‘Ik begrijp de overweging van de NOS, maar ik had hem zelf niet zo gemaakt,’ zegt Van Lingen tegen Elsevier.nl. Het ANP zal op 6 april gedurende de dag proberen te peilen wat de opkomst is, en zal er ‘journalistiek werk’ van maken als er concrete conclusies uit te trekken zijn, aldus van Lingen.
Invloed
Gelauff van de NOS zei eerder: ‘Wij willen verkiezingen niet beïnvloeden, maar ze verslaan’. Hij zegt wel dat als een andere organisatie ervoor kiest wél verslag te doen van de opkomstcijfers, dat de NOS dat dan wel meldt.
Het opkomstpercentage is belangrijk voor strategische stemmers: als de kiesdrempel van 30 procent niet wordt gehaald is het referendum namelijk ongeldig en heeft de uitslag geen invloed. Stemmers uit het ja-kamp kunnen, wanneer het er op lijkt dat de kiesdrempel niet wordt gehaald, dan dus beter thuis blijven. Voor het publiek zijn de opkomstpercentages dus wel degelijk van belang.