Eerste vrouw van de VVD laveert soepel door Haags mijnenveld. Op 5 september houdt ze de Elsevier/HJ Schoo-lezing.
Zelfbewust, serieus en vriendelijk stapte Edith Schippers (51) in 1993 rond op het Binnenhof. De in Leiden afgestudeerde politicoloog ging er aan de slag als medewerker van toenmalig VVD- Kamerlid Dick Dees. Een jaar later werd ze beleidsmedewerker volksgezondheid van de partij, een terrein dat ze nooit meer heeft verlaten.
Intussen laveert ze als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport soepel door het Haagse mijnenveld. Haar naam valt geregeld als het gaat om de vraag waarom Nederland nog geen vrouwelijke premier heeft.
Schippers was lang de gedoodverfde vrouwelijke premierskandidaat van de VVD. Maar die partij heeft vooralsnog in premier Mark Rutte een boegbeeld dat nog even mee kan. Schippers waagt zich niet aan een strijd met de onbetwiste leider van de liberalen. Ze wil zelfs niet meer op de VVD-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017. Ook met het ministerschap van Volksgezondheid vindt zij het na – tegen die tijd – zeven jaar welletjes.
Zorgkosten
Ze wil niet bedrijfsblind worden en het departement is na zo’n periode wel toe aan vernieuwing aan de top. Zelf wil ze nog niet vooruitkijken omdat het ministerschap haar nog steeds volledig opeist.
De almaar stijgende zorgkosten in toom houden, dat was bij haar aantreden haar belangrijkste doel. Dat klinkt weinig ambitieus, maar in het eerste decennium van deze eeuw stegen die kosten met liefst 70 procent. Door de vergrijzing, de technologische vernieuwing en de steeds grotere beschikbaarheid van werkzame maar dure medicijnen, leek er geen houden aan.
Het genot van meer en betere zorg dreigde in de toekomst een ondraaglijk zware last te worden: zonder ingrijpen zou tegen 2040 iedere Nederlander bijna de helft van zijn inkomen aan zorgkosten kwijt zijn.
De politiek was decennialang doende de kosten te beteugelen, voerde een nieuw zorgstelsel in, verhoogde de eigen bijdrage (eigen risico), maar compenseerde ook de lage inkomens met een zorgtoeslag.
Klein wonder
Intussen lijkt het tij te keren. De zorgkosten groeiden in 2015 voor het derde jaar op rij minder hard dan de economie. Voor bijna 12 miljard euro werd bezuinigd, wat op de langere termijn betekent dat de zorgkosten 12 miljard lager zullen zijn dan aanvankelijk verwacht. Dat lukte vrijwel zonder premieverhoging: die bleef tussen 2011 en 2016 ongeveer gelijk. Ook het basispakket bleef onaangetast. Sterker: geregeld worden nieuwe, dure behandelingen en medicijnen tot dat pakket toegelaten.
Dat het inderdaad is gelukt de kosten in de hand te houden, is een klein wonder, maar is misschien niet alleen aan de zorgminister te danken. Zo constateert de Algemene Rekenkamer dat het komt door prijsdalingen van geneesmiddelen, die weer het gevolg zijn van het aflopen van patenten. Ook zijn in de recente crisisjaren de kosten van de zorg in de hele Europese Unie met 0,6 procent gedaald. In de zorg zijn sowieso te veel spelers om er eentje – de minister – te kunnen aanwijzen als heilbrenger.
Afgemeten aan de politieke ophef heeft Schippers niet de zwaarste portefeuille op het departement van Volksgezondheid. Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) moet de klappen opvangen als de oppositie weer eens ‘misstanden’ in de ouderenzorg ontdekt. Dat is nu eenmaal zijn portefeuille. Al het geklaag kan niet verbloemen dat de Nederlandse zorg onverminderd hoog scoort op internationale ranglijsten.
Novum
Het komend half jaar zal de politiek steeds meer in het teken van de verkiezingen staan, maar Schippers voelt zich nog lang niet uitgeregeerd. Dure innovatieve medicijnen betaalbaar en toegankelijk maken, is een van haar speerpunten de komende maanden. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie eerder dit jaar heeft zij een coalitie gesmeed met België, Luxemburg en Oostenrijk. Die landen gaan gezamenlijk met de farmaceutische industrie onderhandelen over de inkoop (en de prijs) van medicijnen: een novum.
Andere landen tonen ook belangstelling. Alleen Duitsland heeft Schippers nog niet aan haar zijde. Dat land bekommert zich meer om de eigen farmaceutische industrie dan om te dure medicijnen. Nationale belangen spelen ook in de gezondheidszorg een grote rol.
HJ SCHOO-LEZING 2016
Minister Edith Schippers houdt maandag 5 september, aan het begin van het politieke seizoen, de achtste Elsevier/HJ Schoo-lezing. Deze lezing is genoemd naar HJ Schoo, de in 2007 overleden voormalig hoofdredacteur van Elsevier. Vorig jaar hield Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, de lezing. Eerdere sprekers waren onder anderen Frans Timmermans, toenmalig minister van Buitenlandse Zaken, en premier Mark Rutte.
Er zijn nog kaarten verkrijgbaar via www.aanmelder.nl/88773/subscribe