Premier Mark Rutte is – ondanks de optimistische toon van de troonrede – naar eigen zeggen nog niet tevreden over hoe Nederland ervoor staat. Volgens hem merkt nog niet iedereen wat van het herstel.
Dat is precies de kern van de kritiek van de oppositie.
Zo zei SP-leider Emile Roemer dat er een tweedeling is in de samenleving, en dat er een deel is die zich niet kan vinden in de positieve toon van de troonrede. ‘Iedereen denkt: hoezo het gaat goed met de zorg, ik kan de rekeningen niet meer betalen.’
Ook Geert Wilders haalde uit naar het positieve geluid. ‘Het kabinet vertelt sprookjes,’ volgens de PVV’er, die niets met de werkelijkheid te maken hebben. ‘De mensen hebben gezien dat het land is afgebroken.’ Daarbij verwijst hij onder meer naar de toestroom van asielzoekers en de harde bezuinigingen van het kabinet.
Eerste stap, waar nog niet iedereen iets van merkt
Rutte spreekt van een ‘eerste stap’ nu Nederland uit de crisis is, waar nog niet iedereen iets van kan merken. ‘Ik ben pas trots als iedereen het ervaart,’ zegt Rutte dinsdagmiddag na de troonrede. Volgens hem moet er nog veel gebeuren: zo is de werkgelegenheid bijvoorbeeld nog niet op het niveau van voor de crisis, aldus Rutte.
Daarnaast is er volgens hem niet alleen economisch maar ook maatschappelijk sprake van een tussenstand. ‘Blijft Nederland nog wel Nederland?’ is volgens Rutte de vraag die ten grondslag ligt aan het ‘gevoel van onbehagen’ dat bij veel mensen leeft.
Er moet volgens hem dan ook nog veel gebeuren om ervoor te zorgen dat iedereen collectief staat voor de Nederlandse normen en waarden, en hier geen concessies aan doen. Volgens Rutte moeten niet alleen nieuwkomers in Nederland hieraan bijdragen, maar ook de ‘doorgeslagen idioten’ die gemeenteraadsvergaderingen verstoorden om tegen asielzoekers te demonstreren.
‘Pleurt op’-uitspraak moet in de context van normen gezien worden
Racisme is volgens Rutte ‘een van de allerdomste menselijke tekortkomingen’, en bovendien iets wat hij niet helemaal kan wegnemen. Mensen die ermee te maken krijgen kunnen rekenen op zijn steun, maar hij vraagt ze wel om ‘door te beuken’.
Volgens de premier is Nederland te lang vaag geweest over normen en waarden. Hij spreekt van dertig jaar mislukt integratiebeleid dat niet in een paar jaar valt te repareren. ‘Het begint met de norm neer te leggen’ aldus Rutte.
Volgens de premier moet zijn eerdere ‘pleurt op’-uitspraak over Turkse Nederlanders, die hem op veel kritiek kwam te staan, ook op die manier worden begrepen.
Rutte haalde eerder tijdens zijns optreden bij het tv-programma Zomergasten uit naar Turks-Nederlandse jongeren die na de mislukte staatsgreep de straat opgingen en een NOS-verslaggever en cameraman lastigvielen. De jongeren schreeuwden onder meer ‘rot op’ tegen de cameraman en journalist. Na het bekijken van het fragment zei Rutte: ‘Ga zelf terug naar Turkije’, en ‘Pleurt op, zou ik in plat Haags zeggen,’ zei hij in het programma.