De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag over de betrekkingen met Turkije, de nasleep van de mislukte coup en de problematiek met Turkse Nederlanders. Het onderwerp zorgt voor verhitte discussies.
Elsevier.nl zet de belangrijkste uitspraken tijdens het debat op een rij.
‘Kuzu is lange arm van Erdogan’
Al snel botsten de VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra en de voorzitter van DENK Tunahan Kuzu met elkaar. Zijlstra benadrukte dat Kuzu aanwezig was bij een solidariteitsdemonstratie in Rotterdam, waar volgens hem ook aanhangers van Hamas, de Grijze Wolven en Hezbollah aanwezig waren. Zijlstra vroeg Kuzu expliciet om afstand te nemen van deze groeperingen, maar kreeg geen antwoord.
In plaats daarvan noemde Kuzu de VVD ‘quasi-fascistisch’, en zei hij te weigeren antwoord te geven op de ‘kolonialistisch-imperialistische vraag’ van Zijlstra, die hem er vervolgens van beschuldigde de lange arm van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan te zijn.
‘De lange arm van Erdogan zit daar,’ zegt Kuzu later, wijzend naar premier Mark Rutte. ‘Hij belt met Erdogan’.
‘Pleurt-op-uitspraak is armoedig’
Verschillende politici uitten bovendien hun afkeur over eerdere opmerkingen van Rutte. Die haalde eerder tijdens zijns optreden bij het tv-programma Zomergasten uit naar Turks-Nederlandse jongeren die na de mislukte staatsgreep de straat opgingen en een NOS-verslaggever en cameraman lastigvielen. De jongeren schreeuwden onder meer ‘rot op’ tegen de cameraman en journalist. Na het bekijken van het fragment zei Rutte: ‘Ga zelf terug naar Turkije’, en ‘Pleurt op, zou ik in plat Haags zeggen’.
Een ‘armoedige’ opmerking, vindt PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom. ‘De kritiek van Rutte schiet tekort, zonder dat we alle antwoorden paraat hebben,’ zegt hij.
Ook D66-leider Alexander Pechtold kan zich niet vinden in de opmerking. Rutte moet zich niet laten provoceren, zei hij tijdens het debat. ‘We moeten ervoor waken dat Nederlandse politici meegaan in de vloedgolf van onverdraagzaamheid,’ zei hij dinsdag.
De opmerking van Rutte is volgens PVV-leider Geert Wilders stoer, maar haalt niks uit. ‘De Turken lachen hem uit,’ zegt Wilders. CDA-leider Sybrand Buma zei eerder al dat hij vindt dat Rutte op zijn woorden moet letten. Volgens hem passen uitspraken als ‘tuig van de richel’ en ‘pleurt op’ niet bij zijn functie. Rutte moet het goede voorbeeld geven, vindt Buma.
‘Jammer dat coup mislukt is’
Wilders vindt het naar eigen zeggen jammer dat de coup in Turkije niet gelukt is. Erdogan is volgens hem zelf bezig met een eigen coup: ‘Erdogan is een gevaar met imperialistische dromen,’ zegt Wilders.
Buma is geschokt door Wilders’ opmerking dat hij het betreurt dat de coup niet is gelukt. ‘Had u liever een militair regime gehad?’ vraagt hij hem. Buma is volgens Wilders hypocriet, volgens hem was Buma namelijk ook blij geweest als Erdogan was afgezet.
‘Schurkenturken’
Wilders noemde vervolgens de volgers van Erdogan in Nederland die Nederlanders terroriseren ‘schurkenturken’, verwijzend naar onder meer de relschoppers in Zaandam.
‘Waar is het gezag? Is het tuig het gezag?’, vroeg Wilders zich af. Volgens hem verstoren de Erdogan-volgers de openbare orde in Nederland. Hij vraagt om een wetswijziging zodat de Turken in kwestie in het vervolg uitgezet kunnen worden.
‘Niet gek dat Turkse Nederlanders Erdogan aantrekkelijk vinden’
GroenLinks-leider Jesse Klaver zegt het niet raar te vinden dat Turkse Nederlanders zich aangetrokken voelen tot Erdogan, ‘als de Nederlandse premier hen afwijst’. De pleurt-op-opmerking draagt daar niet aan bij, vindt Klaver.
Ook vindt Klaver het onwenselijk als alle onderhandelingen met Turkije stopgezet zouden worden. Zijlstra zei daarover dat hij in principe tegen de toetreding van Turkije bij de EU is, maar dat je ook ‘pragmatisch moet zijn’. Vooral met het oog op de vluchtelingendeal met de EU, moet er met Turkije onderhandeld blijven worden, impliceert hij.
‘Nood breekt wet’
Kuzu vraagt de Kamer begrip op te brengen voor Turkije. ‘In het Nederlands is daar een mooi gezegde voor: nood breekt wet,’ zegt hij. De Kamer reageert hier fel op. ‘Houd eens op met dat ontzettende slachtoffergedrag,’ bijt Zijlstra hem toe. ‘Maak er wat van’.
Kuzu weigert bovendien na herhaaldelijk vragen door anderen om afstand te nemen van verschillende gewelddadige acties tegen aanhangers van de islamitische prediker Fethullah Gulen in Nederland. Het gaat om een ‘buitengewone toestand’, aldus de DENK-voorman. Vrijwel de hele Kamer valt over de opmerkingen van Kuzu. ‘Een triest stukje parlementaire geschiedenis’, noemt Samsom het.
D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold zegt dat Kuzu liegt, omdat hij stelt dat de oppositie nog achter de maatregelen zou staan die de Turkse president Erdogan neemt. Kuzu vertikt het om ook maar een kritische opmerking te plaatsen over de situatie in Turkije, aldus Pechtold.
Het gedrag van Kuzu is een Nederlands parlementariër onwaardig, vindt SGP-afgevaardigde Kees van der Staaij. Meerdere Kamerleden trekken de loyaliteit van Kuzu in twijfel.