Er worden weliswaar steeds minder overvallen gepleegd in Nederland, er is geen reden tot zelfgenoegzaamheid. Veel misdadigers slaan toe in buurlanden en het overgrote deel van de criminelen is nog niet veroordeeld.
Elke dag hebben drie overvallen plaats in Nederland, een flinke daling ten opzichte van 2009: toen waren dat er gemiddeld acht per dag. Criminelen probeerden de afgelopen jaren veel vaker in te breken in huizen, terwijl eerder juist bedrijven en winkels populair waren. Dat schrijven criminologen Cyrille Fijnaut en Ben Rovers in een onderzoeksrapport over de politieaanpak van overvallen en overvallers.
Maar de afname van criminaliteit is geen reden om de teugels te laten vieren, waarschuwen de onderzoekers. Zo is een deel van de criminaliteit verplaatst naar onze buurlanden. Ze lichten het snel toegenomen aantal plofkraken in Duitse grensprovincies uit. Overwegend Nederlands-Marokkaanse criminelen – bekend als de Audi-bende – voerden eerst plofkraken in Nederland uit, maar zijn uitgeweken naar Duitsland als gevolg van beveiligingsmaatregelen.
Meer misdaden in Duitsland, weinig prioriteit voor politie
Ook is het een groot probleem dat de politie de afgelopen jaren amper veelplegers achter de tralies kreeg. Uit schattingen van insiders blijkt dat er in totaal zo’n 1.200 beroepsmisdadigers zijn in Nederland, zeggen Fijnaut en Rovers. Het aantal dat momenteel is veroordeeld is ‘haast onvoorstelbaar’ en ‘drijft de spot met de rechtstaat’: 30 tot 35.
Het opsporen van Nederlandse criminelen die actief zijn in het buitenland is vooralsnog ‘een regelrecht fiasco’. De misdaden hebben weinig prioriteit bij de regionale Nederlandse politiekorpsen. ‘Daar zijn ze bijvoorbeeld in Duitsland niet blij mee.’
Ook overlast in eigen land van beroepscriminelen
‘Het maakt de kaakslag voor de rechtstaat niet minder zwaar,’ volgens de onderzoekers. De criminelen voeren hun misdaden weliswaar vaker uit in het buitenland, ze blijven ‘ook in eigen land betrokken bij het beramen en plegen van zware overvallen’.
Daarbij, waarschuwen Fijnaut en Rovers, is er ook nog de mogelijkheid dat veel van deze criminelen banden onderhouden met jihadisten, juist omdat ze grof geweld niet schuwen. Buitenlands onderzoek toont aan dat criminelen vaak worden geworven voor de jihad, stellen ze. De uitkomsten van het onderzoek werden woensdag gepresenteerd aan minister van Justitie Ard van der Steur (VVD).