De participatieverklaring, waarin migranten beloven de ‘kernwaarden’ van de Nederlandse samenleving te erkennen, is een ‘loos en nutteloos ding’, zeggen critici. Vanuit verschillende partijen en adviesraden komt forse kritiek op de verklaring.
Het contract wordt het ‘stokpaardje’ van vicepremier Lodewijk Asscher (PvdA) genoemd. Migranten die van buiten de Europese Unie naar Nederland komen moeten de verklaring ondertekenen om zwart op wit aan te geven akkoord te gaan met Nederlandse normen en waarden.
Overlap met inburgeringscursus
D66 noemt het een ‘loos ding’, en ook vanuit de VVD komt kritiek: ‘Tandenloos’. De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken en de Raad van State hebben tevens aangegeven bezwaar te hebben tegen de verklaring, meldt de Volkskrant.
Volgens Asscher vormt de ondertekening van de verklaring een ‘bijzonder moment waarop de inburgeringsplichtige kenbaar kan maken dat hij graag wil deelnemen aan de Nederlandse samenleving en dat hij op de hoogte is van de rechten en plichten’. Zo wil de minister van Sociale Zaken bovendien voorkomen dat er groepen ontstaan die niet deelnemen aan de Nederlandse samenleving.
Maar het verdrag zou overlappen met de bestaande inburgeringscursussen. Bovendien is het volgens critici onwenselijk migranten een boete (van 340 euro) op te leggen, omdat de handtekening dan weinig echte waarde heeft.
Of de kritiek terecht is, moet nog blijken. De Sociale Dienst Veluwerand meldt na een pilot waarin het verdrag werd uitgetest, dat zowel gemeenten als deelnemers aan de participatieverklaring enthousiast reageren. De migranten die deelnamen aan de pilot zijn sneller bereid zich actief op te stellen, en verwacht wordt dat de verklaring de integratie op de arbeidsmarkt zou bevorderen.
‘Symbolische’ verklaring?
Uit een ander onderzoek, waarbij in achttien gemeenten gekeken werd naar het effect van de participatieverklaring, blijkt juist dat de informatie in het contract onduidelijk is. Vooral omdat de migranten vaak nog maar net in Nederland zijn, begrijpen zij de inhoud en het doel van de verklaring in veel gevallen niet. ‘Een meerderheid van de vluchtelingen doorgrondt de inhoud en bedoeling van dit document slechts beperkt,’ aldus de onderzoekers.
Ook de SP ziet dit als belangrijk bezwaar tegen het verdrag. Volgens SP-Kamerlid Sadet Karabulut is zo’n directe verklaring nogal nutteloos: ‘Als mensen niet begrijpen van ze tekenen, wordt het dan niet symbolisch?’
Volgens VluchtelingenWerk Nederland is het oneerlijk dat de migranten moeten beloven Nederlandse kernwaarden te erkennen, terwijl niet alle Nederlanders deze waarden onderschrijven. Op het inburgeringstraject is vaker behoorlijke kritiek gekomen. Per migrant worden duizenden euro’s uitgetrokken om de migranten makkelijker te laten deelnemen in de Nederlandse maatschappij.