Minister van Justitie Ard van der Steur (VVD) moest zich verantwoorden aan de Tweede Kamer voor informatie die hij liet schrappen over de omstreden Teevendeal. Ook premier Mark Rutte moest een aantal lastige vragen beantwoorden in het Kamerdebat over de kwestie.
Het debat eindigde met het aftreden van Van der Steur, en een ‘oorverdovende stilte’ in de Kamer. Lees Elseviers liveblog terug over het debat met Rutte en Van der Steur.
21.55 Veel Tweede Kamerleden reageren met respect op de beslissing van Van der Steur om op te stappen. SP-leider Emile Roemer noemt het ‘onvermijdelijk’, Gert-Jan Segers (ChristenUnie) waardeert het dat ‘hij gewoon het debat met de Kamer is aangegaan’. ‘Ik had de hoop zeven maanden geleden dat die gifbeker nu een keer leeg was, maar er zaten nog een paar druppels in’, reageert VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra.
Van Rutte kreeg Van der Steur een omhelzing en een schouderklopje. ‘Ik vond en vind dat Ard van der Steur zich heel goed verdedigde. Maar deze strijd was niet meer te winnen,’ aldus de premier.
Reactie Rutte: pic.twitter.com/qPwK5rRosX
— Xander van der Wulp (@XandervdWulp) 26 januari 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Van der Steur was nooit de crimefighter die de VVD zo graag had gezien, aldus politiek verslaggever Eric Vrijsen. Lees hier zijn blog over de ‘blunderende Van der Steur’
20.02 – Van der Steur neemt vlak voor de dinerpauze het woord. Op een emotionele manier neemt hij afscheid van zijn collega staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Hij stapt op. In zijn laatste woorden zegt hij dat zich met hart en ziel heeft ingezet om de rechtstaat te versterken en bedankt hij politieagenten, officieren van justitie en anderen.
19.12 Rutte blijft Van der Steur steunen, ondanks aanhoudende zware kritiek van de oppositie.
18.50 Pechtold trekt de geloofwaardigheid van Rutte en de VVD in twijfel. ‘Acht mensen uit uw omgeving wisten van dit briefje. Allemaal VVD’ers. En wij moeten geloven dat u het niet wist?’
18.38 – Mark Rutte is aan zet. Halverwege zijn eerste zin interrumpeert Buma hem met de vraag wat hij van de antwoorden van Van der Steur vindt. Rutte steunt zijn bewindsman: ‘Geen gebrekkige antwoorden en ik vertrouw hem’.
18.33 – Wilders vraagt Van der Steur of hij niet gewoon ‘de Nederlanders een plezier kan doen’ en kan opstappen. Van der Steur pareert zijn vraag door een aantal debatten op te noemen die ‘met gejuich’ werden afgesloten, onder meer over terrorismebestrijding. Hij dankt Wilders voor zijn suggestie maar past.
18.27 – Na ruim twee uur stilte, laat de PvdA eindelijk van zich horen. Fractieleider Attje Kuiken wil weten of Van der Steur er actief aan heeft bijgedragen om de mail in de openbaarheid te krijgen. Ja, zegt Van der Steur. Maar wel pas bij Oosting-2, zegt Kuiken. Waarom is het tijdens Oosting-1 niet naar de Kamer gecommuniceerd?
18.21 – De oppositie blijft op Van der Steur inhakken, maar tot nu toe is er geen motie van wantrouwen. Vanuit de hoek van de PvdA blijft het stil. Van der Steur zegt ondertussen: ‘Straks krijg je nog een commissie Oosting-3.’ Hij vindt dat het dossier op een gegeven moment moet worden gesloten.
Hij kan zich niet herinneren wanneer hij de uiteindelijke brief las en wanneer hem opviel dat de bedragen waren geschrapt na zijn commentaar. ‘Maar inmiddels was alles veranderd, want het bonnetje was gevonden.’
17.54 – Buma neemt het stokje over van Klaver: ‘Dit was inderdaad kwetsbaar. Voor wie? Voor de VVD-minister (toen nog Opstelten, red.)’. Klaver vervolgt: ‘Wat een arrogantie, wat een ongepaste luchtigheid’.
17.52 – Van der Steur bijt van zich af tegen GroenLinks-leider Jesse Klaver. ‘De minister zegt nog net niet dat wij ‘dank u wel’ moeten zeggen voor zijn commentaar’, nadat Van der Steur herhaaldelijk zei dat hij niet heeft gezegd dat het bedrag geschrapt moet worden. ‘De heer Klaver parafraseert mij verkeerd, maar dat doet hij waarschijnlijk met een doel,’ aldus Van der Steur.
17.42 – Roemer valt Van der Steur weer aan: Hij had de Kamer moeten informeren, vindt de SP-leider. ‘Als Kamerlid Van der Steur en minister Van der Steur maar één ding voor ogen had, het goed informeren van de Kamer, had hij daar twee kansen voor. Als Kamerlid: niet gedaan. En als minister: niet gedaan. We komen erachter nu er een boek verschijnt. Dan kun je niet geloofwaardig op deze post blijven zitten.’
17.24 – Van der Steur blijft in verweer tegen Pechtold en Segers erop hameren dat hij geen ‘schrappen’ zou hebben gezegd. Het was niet zijn bedoeling geweest om de Kamer niet te informeren, zegt hij. Pechtold herhaalt de kritiek, Van der Steur herhaalt de reactie dat hij niet heeft gezegd dat het bedrag moest worden geschrapt: ‘Ik ben teleurgesteld in Pechtold. Er staat niet ‘schrappen’. Hij komt tot de conclusie dat er staat ‘geschrapt’. Dat kan ik niet volgen’.
17.13 – Wilders stapt naar de interruptiemicrofoon: ‘Wat niet is gedeeld, is dat naar aanleiding van uw commentaar bedragen eruit zijn gefietst, dat bedragen zijn weggehaald vanwege uw kanttekeningen. Dat is het verwijt. Had u de Kamer proactief moeten melden.’
Van der Steur reageert daarop: ‘Uit mijn commentaar blijkt dat ik niet vond dat het moest worden weggehaald. Als ik vond dat iets weg moest, haalde ik het door of zei ik ‘schrappen’. Op dit punt niet gebeurd, omdat ik ervan uitging dat bedragen gemeld zouden worden. Ik vond en vind dat bedragen veel eerder hadden moeten worden gemeld. Waarom is dit niet eerder aan Kamer gemeld?’
17.10 – Het debat wordt hervat en Van der Steur mag nu zelf praten. Hij herhaalt zijn eerdere verklaring dat hij lessen uit de gebeurtenissen heeft getrokken. Over de mail in kwestie zegt hij: ‘Mail heb ik op 9 maart 2015 gelezen. Beide bedragen merkte ik op: zeer kwetsbaar, als dit herinnering is, waarom niet eerder gemeld? Dat ik dit las is op meerdere momenten meegedeeld aan de Kamer.’ Dat ‘zeer kwetsbaar’ noteerde hij bij de passage over bedragen die met drugshandelaar Cees H. werden gesloten.
16.15 – Regeringspartij PvdA vindt dat Van der Steur met een ‘stevig verweer’ moet komen, maar trekt nog geen conclusies over het voortbestaan van zijn ministerschap, zegt Attje Kuiken, fractieleider van de partij. Ze heeft naar eigen zeggen een aantal kritische vragen voor Van der Steur. Het debat is geschorst tot 17.10 uur.
Ook verwijt ze Rutte een ‘formalistische houding’ te hebben aangenomen in de kwestie. Hij wilde eerder niet praten met Teeven over de deal die hij sloot met Cees H. dat zou ‘staatsrechtelijk niet correct zijn’, zei Rutte.
15.30 – Ook Pechtold vindt: ‘Wat Zijlstra zegt, klopt van A tot Z voor geen meter’. Zijlstra blijft volhouden dat de commissie Oosting de verzwegen informatie wel heeft gehad en dat er niets geheim is gehouden. ‘Het stond gewoon in het rapport. Iedereen heeft het kunnen lezen,’ aldus Zijlstra.
Maar de oppositie blijft vinden dat Van der Steur de Kamer ook had moeten informeren. De verdedigingslinie van Zijlstra is flinterdun, zegt Pechtold en ook Buma heeft moeite met uitleg en werkwijze van VVD.
15.20 – Zijlstra zegt: ‘Mails met tekstsuggesties zijn ook aan de commissie gestuurd. Iedereen heeft dat gelezen. Niemand stelde vragen. Alleen een journalist,’ en levert daarmee indirecte kritiek op de Commissie-Oosting, die de bonnetjesaffaire onderzocht. Roemer staat bij de interruptiemicrofoon, en reageert daarop: ‘De commissie is niet de Tweede Kamer’. Voor de Kamer was de informatie immers wel nieuw.
15.15 – Zijlstra is aan het woord. Hij verdedigt zijn partijgenoot, en vindt dat Van der Steur de mogelijkheid moet krijgen de aantijgingen te weerleggen. ‘Dit debat is bedoeld om de feiten om een rij te krijgen’.
Pechtold vraagt hem of hij gelooft in complottheorieën wat betreft de timing van het boek van onderzoeksjournalist Bas Haan, waarin de nieuwe feiten genoemd staan. Zijlstra reageert ontkennend en zegt dat dit dingen zijn die hij nooit heeft gezegd.
Aanstichter vh debat -onderzoeksjournalist @bas_haan kijkt toe vanaf publieke tribune #Steurdebat pic.twitter.com/zTdQxlAXK7
— Roel Schreinemachers (@RoelSchrein) January 26, 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
15.10 – SGP-leider Kees van der Staaij vindt haalt het ne bis in idem-principe aan: een verdachte mag niet twee keer voor hetzelfde terechtstaan en worden veroordeeld. ‘Zelfs niet als er nieuwe informatie is,’ aldus Van der Staaij. ‘Dat geldt echter niet voor de politiek’. Van der Staaij heeft geen behoefte om de voorgaande debatten over te doen. Hij wil wel weten of er bewust gelogen is.
15.07 – Louis Bontes van de groep Bontes/Van Klaveren is aan het woord. Bontes echoot de woorden van Wilders: ‘Rutte is hoofdverantwoordelijk. Hij bleef liegen’. Hij richt zich tot de premier: ‘Schaamt u zich niet kapot voor deze enorme misleiding? Het is tijd om op te stappen. Nederland verdient bestuurders die de boel niet belazeren.’
15.00 CDA-leider Sybrand Buma mag zijn bijdrage leveren. Volgens Buma was Van der Steurs rol vooral om de waarheid te verdoezelen. ‘De VVD was er niet voor het ministerie van V&J, het ministerie was er voor de VVD.’ Ook legt hij de schuld bij Mark Rutte: ‘Alles gebeurde onder de neus van de premier. Hoogmoed komt voor de val’.
14.57 – Tunahan Kuzu van de politieke beweging DENK heeft de microfoon. Het ministerschap is een opeenstapeling van missers, vindt Kuzu. Hij roept hem direct op op te stappen. ‘Doe normaal, of ga weg,’ zegt hij, refererend aan eerdere woorden van Rutte.
14.51 – De volgende spreker is Jesse Klaver (GroenLinks). ‘Het vertrouwen van de burger staat op het spel’. Van der Steur wekt volgens hem ‘de indruk van schijnheiligheid’. Ook hij zet zijn vraagtekens bij wat Rutte wel of niet wist: ‘Toen Ivo Opstelten en Fred Teeven opstapten, lag het voor Rutte voor de hand om aan Van de Steur te vragen wat hij wist van de Teevendeal?’
14.47 – PVV-leider Geert Wilders is aan de beurt. Volgens Wilders heeft Van der Steur Opstelten niet van advies voorzien om informatie te schrappen, maar heeft hij het bevolen. Maar de grootste fout lag volgens hem niet bij Van der Steur, maar bij premier Mark Rutte. Die heeft harder gefaald. Hij haalt bovendien hard uit naar de VVD: ‘De VVD is een maffiapartij,’ en richt zich tot Rutte: ‘U bent met stip de meest onbetrouwbare premier die Nederland in een lange tijd gekend heeft’.
14.42 – D66-leider Alexander Pechtold komt nu aan het woord. Hij vraagt zich af wat Van der Steurs intentie was door informatie te schrappen. Bovendien haalt hij uit naar een eerdere opmerking van Van der Steur, die zei dat er feitelijk niets nieuws onder de zon was: ‘Voor de Kamer is er wel iets aan de hand. We worden onwetend gehouden,’ zegt Pechtold.
Is de Kamer misleid? Dat is voor Pechtold de belangrijkste vraag. Hij vindt het ook moeilijk te geloven dat Rutte niets zou weten: Wist Rutte dat het bedrag niet klopte? Waarom heeft hij er niets aan gedaan? Pechtold: ‘Had hij dat wel gedaan, dan was deze affaire nooit een affaire geworden.’
14.34 – SP-voorman Emile Roemer is de volgende spreker. Zijlstra interrumpeert hem vroeg in zijn betoog, en verwijt hem te vroeg met een oordeel te komen. ‘Het vertrouwen is beschadigd. Aan liegende politici hebben we niets. Trek u conclusie,’ is een samenvatting van Roemers betoog.
14.31 – VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra meldt zich als eerste aan de interruptiemicrofoon en vraagt Segers welk verwijt hij Van der Steur precies wil maken.
14.20 – Het debat is begonnen. ChristenUnie-Kamerlid Gert-Jan Segers trapt af. ‘We wisten al dat Van der Steur met Opstelten meeschreef. ‘Nu we ook weten wat hij schreef, heeft mijn fractie geschokt.’ Hij vraagt zich af of het geschonden vertrouwen in Van der Steur nog hersteld kan worden. De volgorde van de sprekers in het debat is verder als volgt:
14.02 – Het debat begint bijna. Van der Steur zegt voor aanvang dat hij zin heeft in het debat ‘zoals hij altijd zin heeft in debatten met de Kamer’.